คัดเค้า รหัส 7-34190-001-058

[ปวีณา พิลาสิทธิ์]

คัดเค้า รหัส 7-34190-001-058
ชื่อสามัญ: Randia siamensis
ชื่อวิทยาศาสตร์: Oxyceros horridus (Lour.)
ชั้น: Magnoliopsida
ตระกูล: Rubiales
ชื่อวงศ์: RUBIACEAE
คัดเค้า มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Oxyceros horridus Lour. หรือชื่อเดิม Randia siamensis Craib อยู่ในวงศ์ Rubiaceae
มีชื่อเรียกอื่นๆ ตามท้องถิ่น เช่น คัดเค้าเครือ, คัดเค้าหนาม, หนามเล็บแมว, เค็ดเค้า, พญาเท้าเอว เป็นต้น
คัดเค้าเป็นไม้พุ่มรอเลื้อย ลำต้นซึ่งเป็นเถามีความเหนียวและแข็งมาก ตามลำต้นมีหนามโค้งแหลมคมออกเป็นคู่ๆ ตรงข้ามกัน ใบเป็นใบเดี่ยว รูปรีแกมขอบขนาน ผิวใบเกลี้ยงเป็นมัน เนื้อใบค่อนข้างแข็งและหนา
ดอกมีสีขาว โคนดอกเป็นหลอด ปลายแยกเป็น 5 กลีบ ออกเป็นช่อตามซอกใบและปลายกิ่ง และออกดอกพร้อมกันเกือบทั้งต้น เริ่มแรกบานจะมีสีขาว และค่อยๆ เปลี่ยนเป็นสีเหลืองอ่อนๆ มีกลิ่นหอมแรงมาก โดยเฉพาะเวลากลางคืน ฤดูกาลออกดอกจะอยู่ในช่วงเดือนตุลาคม-ธันวาคม และดอกจะบานเต็มต้นในราวเดือนกุมภาพันธ์ หลังกลีบดอกร่วงก็จะออกผลระหว่างเดือนเมษายน-พฤษภาคม ผลมีลักษณะกลมรี ผลอ่อนสีเขียว เมื่อสุกหรือแก่จะเป็นสีดำ ภายในผลมีเมล็ดขนาดเล็กจำนวนมาก
ประโยชน์ทางด้านพืชสมุนไพรของคัดเค้ามีมากมาย เรียกว่าเป็นยาทั้งต้น ได้แก่ เปลือก ซึ่งมีรสฝาด ใช้ปิดธาตุแก้เสมหะ แก้โลหิตซ่าน แก้เลือดออกในทวารทั้ง 9, เถาหรือลำต้น ใช้แก้ไข้ บำรุงโลหิต ขับเสมหะ, ใบแก้อาการโลหิตซ่าน โลหิตจาง, ดอกแก้เลือดกำเดา รักษาฝี, ผลใช้ฟอกโลหิตระดูของสตรี แก้ท้องเสีย บำรุงโลหิต และบำรุงผิวให้ผ่องใส ราก แก้ไข้ แก้ท้องเสีย แก้เลือดออกตามไรฟัน รักษาฝี รักษาแผลทั่วไปโดยเฉพาะแผลสุนัขกัด, ส่วนหนามใช้แก้ฝีประคำร้อย แก้พิษฝีต่างๆ แก้ไข้ ลดความร้อน แก้พิษไข้กาฬ เป็นต้น