ดีปลี รหัส 7-34190-001- 286

[แก้วน้ำทิพย์ อุ่นวงศ์]

ดีปลี รหัส 7-34190-001- 286
ชื่อวิทยาศาสตร์  Piper chaba Hunt
วงศ์                   PIPERACEAE
ชื่อสามัญ            -
ชื่ออื่น                ดีปลีเชือก (ใต้) กระดงข้อ พยาไฟ ปานนุ ปิปผัววะ ปิ๊กฮวด (จีนแต้จิ๋ว)
แหล่งที่พบ         เกิดในป่าดิบเขาร้อนชื้นทั่วไป ปลูกตามบ้านโดยทั่วไป
ประเภทไม้          ไม้เถาเลื้อย
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
          ดีปลีเป็นไม้เถาเนื้อแข็ง    มีรากตามข้อของต้นเพื่อยึดเกาะ  ใบ เดี่ยว เรียงสลับ รูปไข่แกมขอบขนาน สีเขียวเข้ม เป็นมัน  ดอกช่อ ออกที่ซอกใบ ดอกย่อยอัดกันแน่น สีเหลืองนวล   ผล  อัดแน่นเป็นช่อ สีเขียว สุกสีแดง ทุกส่วนมีกลิ่น  โดยเฉพาะผลมีกลิ่นหอมฉุน  รสเผ็ดร้อน   

ต้น เป็นไม้เถาเลื้อยมีรากติดอยู่ตามข้อ และรากช่วยยึดเกาะ งอกตามข้อ
ใบ ใบเดี่ยวรูปหอก ออกเรียงสลับกันตามข้อ ปลายใบแหลม โคนใบมน ใบกว้าง 3-5 ซม. ยาว 7-10 ซม. ขอบใบเรียบ มีสีเขียว
ดอก เป็นช่อทรงกระบอก ลักษณะของดอกคล้ายกับดอกชะพลู ดอกยาว 2.5-5 ซม. ช่อดอกตั้งขึ้นออกที่ยอดหรือที่ง่ามใบ
ผล ผลอ่อนสีเขียวเมื่อแก่จะกลายเป็นสีแดงส้ม และมีกลิ่นฉุน
ส่วนที่ใช้บริโภค ผลแก่ ผลอ่อน ยอดอ่อน
การขยายพันธุ์ โดยการปักชำ     เพาะเมล็ด     ประโยชน์  เป็นเครื่องเทศ  ราก  เถา  ใบ ผล ใช้ทำยา ขับลม บำรุงธาตุ แก้ท้องเสีย  แก้ไอ

สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม ร้อนชื้นปลูกตามบ้านควรปลูกใกล้ต้นไม้ใหญ่ หรือทำค้างให้เลื้อยแต่อย่าให้น้ำท่วม
ฤดูกาลที่ใช้ประโยชน์ ตลอดทั้งปี
การปรุงอาหาร ใช้ผลแก่ตากแห้งเป็นเครื่องเทศ ประกอบอาหารพวก แกงเผ็ด แกงคั่ว ช่วยดับกลิ่นคาว ผลอ่อนกินเป็นผักสด ยอดอ่อนใส่ข้าวยำ
สรรพคุณทางยา ใบ แก้เส้นสุมนา (เส้นศูนย์กลางท้อง) ผล แก้ธาตุพิการท้องร่วง ขับลมในลำไส้ แก้หืด แก้ไอ แก้ลมวิงเวียน แก้ริดสีดวงทวาร แก้หลอดลมอักเสบ แก้โรคนอนไม่หลับแก้ล้มบ้าหมู แก้ปวดกล้ามเนื้อ รักษาอาการอักเสบ เถา แก้ปวดฟัน ปวดท้อง ลดอาการเกร็งของกล้ามเนื้อเรียบ ราก แก้เส้นอัมพฤกษ์ อัมพาต แก้ลมวิงเวียน รักษาลำไส้ใหญ่อักเสบ