ผักโขม รหัส 7-34190-001-427

[นางสาวมะลิสา วงษาเสน]

ชื่อ"ผักขม"
วงศ์"AMARANTHACEAE"
ชื่อวิทยาศาสตร์ "Amaranthus lividus Linn."
ชื่อพื้นเมือง "ผักโขม(กลาง),ผักโหม,ผักหม(ใต้),
ผักโหมเกลี้ยง(แม่ฮ่องสอน),กระเหม่อลอเตอ
(กระเหรี่ยง,แม่ฮ่องสอน)
ชื่อ"ผักขมหัด"
ชื่อวิทยาศาสตร์ "Amaranthus gracilis Desf"
"A.ViridisL.(Syn.)"
ชื่อพื้นเมือง"ผักโขมหัด(กลาง),ผักหม(ใต้),กะเหม่อลอมี,
แม่ล้อคู่(กระเหรี่ยง,แม่ฮ่องสอน)ปะตี(เขมร)
ชื่อ"ผักขมหนาม"
ชื่อวิทยาศาสตร์ "Amaranthrs  spinosus Linn."
ชื่อพื้นเมือง"ผักโขมหนาม,ผักโหมหนาม(ใต้),กะเหม่อลอมี,
แม่ล้อคู่(กระเหรี่ยง,แม่ฮ่องสอน),ปะตี(เขมร),ผักขมสวน   
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
-ผักขมเป็นพืชล้มลุกปีเดียวลำต้นสีเขียวตรงแตกกิ่งก้านสาขามากใบเป็นใบเดี่ยวรูปไข่คล้ายสามเหลี่ยม
ใบออกแบบสลัลกว้าง 2.5-8 ซม.ยาว 3.5-12 ซม.ขอบใบเรียบดอกเป็นดอกช่อสีม่วงปนเขียวออกตามซอก
ใบเมล็ดสีน้ำตาลเกือบดำ
-ผักขมหัดเป็นพืชล้มลุกสูงราว2ฟุตมีขนเล็กน้อยใบเขียวเข้มรียาวประมาณ4นิ้วปลายใบมนหลังในมีขน
และรอยย่นก้านใบสั้นดอกเล็กสีน้ำเงินอมม่วง
-ผักขมหนามเป็นพืชล้มลุกปีเดียวลำต้นตรงเป็นเหลี่ยมหรือกลมผิวเรียบแตกกิ่งก้านมากใบเป็นใบเดี่ยว
รูปไข่ปลายใบแหลมออกสลัลกันก้านใบยายและมีหนามเกิดขึ้นตรงโคนก้านใบ1คู่ดอกเป็นดอกช่อสีเขียว
อ่อนดอกย่อขนาดเล็กช่อดอกมีหนามแหลมแต่หนามเล็กกว่าต้นเมล็ดลีดำหรือสีน้ำตาล
การปลูก
ผักขมชอบดินร่วนซุยและชุ่มชื่นขึ้นใต้ร่มเงาขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด
ประโยชน์ทางยา
-ผักขมใบสดมีสรรพคุณรักษาแผลพุพองต้นมีสรรพคุณแก้อาการแน่นหน้าอกและไอหอบและรากช่วยดับ
พิษร้อนถอนพิษไข้ขับถ่ายปัสสาวะ
-ผักขมหัดรากปรุงเป็นยาถอนพิษร้อนแก้คันถอนพิษไข้แก้เสมหะขับ
ปัสสาวะมักจะใช้เป็นยาสมุนไพร่วมกับผักขมหิน
-ผักขมหนามรากผักโขมหนามเป็นยาแก้ตกเลือดแก้ฝีแก้ขี้กลากเป็นยาขับน้ำนมแก้แน่นท้อง
แก้พิษแก้ช้ำในแก้ไข้ระงับความร้อนแก้เด็กลิ้นเป็นฝ้าละอองเบื่ออาหาร
ประโยชน์ทางอาหาร
-ส่วนที่เป็นผัก/ฤดูกาลยอดอ่อนและใบอ่อนของผักขมสามชนิดดังกล่าวเป็นผักได้ออกในฤดูฝน
-การปรุงอาหารคนไทยทุกภาครับประทานผักขมเป็นผักภาคเหนือภาคอีสานและภาคใต้มีผักขมและผักขม
หัดจำหน่ายในตลาดสดแต่ผักขมหนามมักเก็บบริเวณใกล้บ้านและบางท้องถิ่นนิยมใช้เป็นอาหารหมูวิธีการ
นำมาปรุงเป็นอาหารโดยการต้มหรือลวกให้สุกรับประทานเป็นผักจิ้มกับน้ำพริกและยังนำไปปรุงเป็นแกง
รสและประโยชน์ต่อสุขภาพ
ผักขมมีรสจืดไม่มีการวิเคราะห์คุณค่าสารอาหาร