มะหวด รหัส 7-34190-001-162
ชื่อวิทยาศาสตร์ Lepisanthes rubiginosa (Roxb.) Leenh
วงศ์ Sapindaceae
ชื่ออื่น ซำ (ทั่วไป) หวดลาง สีฮอกน้อย (ภาคเหนือ) หวดคา มะหวดป่า (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ) ชันรุ มะหวดบาท มะหวดลิง (ภาคตะวันออกเฉียงใต้) กะซำ กำจำ กำซำ มะจำ นำซำ (ภาคใต้)
มะหวดเป็นไม้ต้น สูงถึง 16 ม. เปลือกค่อนข้างเรียบ สีน้ำตาลถึงสีเทา ใบ ประกอบแบบขนนก เรียงสลับ มีใบย่อย 3–6(–9) คู่ เรียงตรงข้าม หรือเยื้องกัน บางครั้งสลับ แผ่นใบย่อยรูปไข่ ถึงรูปใบหอกแกมรูปไข่กลับ กว้าง 2–11 ซม. ยาว 4–30 ซม. ปลายป้านถึงเรียวแหลม โคนมนถึงรูปลิ่มกว้าง ผิวใบมีขนยาวประปรายทั้ง 2 ด้าน ดอก เล็ก สีขาวถึงเหลือง กลิ่นหอมหวาน ออกเป็นช่อตามปลายกิ่งและตามง่ามใบใกล้ยอด ช่อดอกยาวถึง 50 ซม. ผล กลม กว้างประมาณ 7–10 มม.. ยาวประมาณ 8–15 ซม. ฉ่ำน้ำ เมื่อสุกสีม่วงแดงถึงเกือบดำ
-มะหวดมีการกระจายพันธุ์ในป่าเกือบทุกชนิดทั่วทุกภาคของประเทศ ที่ความสูงตั้งแต่ระดับทะเลปานกลางถึง 300(–1,200) ม. ในต่างประเทศพบที่จีนตอนใต้ เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เอเชียใต้ และออสเตรเลีย ออกดอกเดือนพฤศจิกายน–เมษายน ผลแก่เดือนตุลาคม–เมษายน
- เนื้อไม้ใช้ก่อสร้าง ทำไม้ฟืนและด้ามเครื่องมือการเกษตร ใบอ่อนกินเป็นผัก ผลรสหวานอมเปรี้ยว กินได้ ใบผสมกับสมุนไพรอื่น ต้มน้ำดื่มแก้ซาง รากใช้แก้ไข้ แก้พิษฝีภายใน ตำพอกที่หัวแก้ไข้และโรคผิวหนัง เมล็ดแก้โรคไอหอบ ซางเด็ก