สรุปลักษณะและข้อมูลพรรณไม้
(สรุปลักษณะและข้อมูลพรรณไม้ ตั้งแต่หน้า 2-7 และข้อมูลพื้นบ้านหน้า 1 ในลักษณะเรียงความบรรยายพรรณไม้ )
ชื่อพันธุ์ไม้ เสลดพังพองตัวผู้ รหัสพรรณไม้ 7-34190-001-088
ไม้พุ่ม อยู่กลางแจ้ง สูง 1.5 เมตร ทรงพุ่มรูปไข่ กว้าง 1.8 เมตร ลำต้นเหนือดิน ตั้งตรงได้เอง ผิวเรียบ ลำต้นแก่แตกเป็นร่อง เห็นข้อปล้องชัดเจน ต้นอ่อนสีน้ำตาลอ่อน ต้นแก่สีน้ำตาลอมเขียว มีหนามแหลมยาว สีม่วงชี้ลง ข้อละ 2 คู่ ถึง 3 คู่ ไม่มียาง ใบเดี่ยว เรียงสลับตั้งฉาก ใบอ่อนสีเขียวอ่อน ใบแก่สีเขียวเข้ม ก้านใบสีน้ำตาลแดงสีเขียวเข้ม เส้นกลางใบแดง รูปรียาว กว้าง 2.5 เซนติเมตร ยาว 5-7 เซนติเมตร โคนใบสอบ ขอบใบเรียบ ปลายใบแหลม ผิวใบเกลี้ยง พื้นใบมีสีเขียวเข้มและมัน เส้นใบและก้านมีสีแดง ก้านใบสั้น ยาว 5 มิลลิเมตร และโคนก้านมีหนามแหลมหนึ่งคู่ สีม่วงชี้ลง ดอกช่อ ตั้ง ออกที่ปลายกิ่ง สีเหลือง ใบประดับสีน้ำตาลแดง ค่อนข้างกลม ปลายใบมีสีม่วงกลีบดอกสีส้มขนาด 1-2 เซนติเมตร หุ้มดอกไว้ภายในโคนกลีบดอกติดกันเป็นหลอดสีเหลือง ปลายแยกเป็น 2 ปาก ปากบนมีกลีบมนขนาดใหญ่มี 4 กลีบ กลีบล่างมี 1 กลีบเล็กกว่า กลีบดอกร่วงง่าย เกสรเพศผู้ 2 อัน ก้านสีขาว ปลายสีเหลือง เกสรเพศเมีย 1 อัน สีขาว ผลเป็นฝักรูปไข่ ออกตรงข้ามกันเป็นคู่ผลแห้ง เป็นฝักรูปไข่ ภายในผลมีเมล็ด 2-4 เมล็ด
ราก แก้ตาเหลือง หน้าเหลือง เมื่อยตัว กินข้าวไม่ได้ แก้เจ็บท้อง แก้ผิดอาหาร ถอนพิษงู พิษแมลงสัตว์กัดต่อย แก้ปวดฟัน
ใบ ถอนพิษแมลงสัตว์กัดต่อย แก้ลมพิษ รักษาเม็ดผื่นคันตามผิวหนัง แก้โรคเบาหวาน แก้ปวดแผล แผลจากของมีคมบาด แก้โรคฝีต่างๆ รักษาโรคคางทูม แก้โรคไฟลามทุ่ง แก้ขยุ้มตีนหมา แก้โรคงูสวัด รักษาโรคเริม ถอนพิษจากเม็ดตุ่มฝีดาษ รักษาโรคฝีดาษ แก้ฟกช้ำ แก้ช้ำบวมเนื่องจากถูกของแข็ง ถอนพิษไข้ พิษไข้ทรพิษ แก้ปวดฟัน เหงือกบวม แก้ริดสีดวงทวาร แก้ยุงกัด แก้พิษไฟลวกน้ำร้อนลวก แก้ปวดจากปลาดุกแทง