งานสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียน โรงเรียนวารินชำราบ สพม. เขต 29

วิทยาศาสตร์ : Scoparia dulcis L.
ชื่อวงศ์ : SCROPHULARIACEAE
ชื่อสามัญ : Macao Tea
ชื่อพื้นเมือง : กรดน้ำ กระต่ายจามใหญ่ กัญชาป่า มะไฟเดือนห้า (กรุงเทพฯ), ขัดมอนเทศ (ตรัง), ขัดมอนเล็ก หนวดแมว (ภาคกลาง), ข้างไลดุ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน), ตานซาน (ปัตตานี), เทียนนา (จันทบุรี), ปีกแมงวัน ผักปีกแมลงวัน (กาญจนบุรี), หญ้าจ้าดตู้ด หญ้าหัวแมงฮุน (ภาคเหนือ), หญ้าพ่ำสามวัน (เงี้ยว-แม่ฮ่องสอน), หูปลาช่อนตัวผู้ (ตราด), ต้อไม้ลัด (สิงห์บุรี), หญ้าขัดหิน ยูกวาดแม่หม้าย (ภาคเหนือ)ชื่อ
ลักษณะ พืชฤดูเดียว สูง 25-60 ซม.ลำต้นเป็นสันผิวเกลี้ยง ใบ เดี่ยวรูปไข่กลับ กว้าง 4-8 มม. ยาว 7-20 มม.ติดแบบตรงข้ามหรือเวียนรอบข้อ ขอบใบจักเป็นฟันเลื่อย หลังใบเกลี้ยงท้องใบมีขนตามเส้นใบ ดอก แยกเพศออกตามซอกใบ ก้านดอกยาว0.5- 1 ซม. กลีบเลี้ยงแยกกัน 4 กลีบกลีบดอกจำนวน 4 กลีบ โคนกลีบสีม่วงเข้ม มีขนสีขาวคลุม เมื่อบานเต็มที่กลีบดอกจะลู่ไปทางด้านหลัง เกสรเพศผู้ 4 อัน รังไข่ อยู่เหนือกลีบดอกรูปไข่ ผล เป็นฝักรูปไข่ หรือค่อนข้างกลมเส้นผ่านศูนย์กลาง 2-3 มม. มีสีน้ำตาลเหลือง เมล็ดเป็นเหลี่ยมรูปทรงไข่สีน้ำตาล
ประโยชน์ : ใบและลำต้นมีสาร amellin ซึ่งในอินเดียใช้แก้โรคเบาหวานได้ ในฟิลิปปินส์ดื่มน้ำต้มจากรากแก้ไข้และขัดเบา น้ำชงจากใบใช้ดื่มแก้อาการผิดปรกติของระบบลำไส้ ในมาเลเซียใช้แก้ไอ
สรรพคุณ :
•   ใบ ใช้ขับระดูขาว แก้ไอ ลดไข้ บำรุงธาตุ แก้ปวดฟัน หลอดลมอักเสบ
•   ลำต้น ลดอาการเป็นหัด คอเจ็บ จุกเสียด อาเจียน แก้ไอ ลดไข้ ท้องเดิน ท้องเสีย ปวดท้อง ลำไส้อักเสบ แก้ผื่นคัน แก้ขัดเบา แก้ขาบวมจากการเป็นเหน็บชา ลดอาการบวมน้ำจากปัสสาวะ
•   ราก ขับปัสสาวะ ลดไข้ แก้ปวดศีรษะ เป็นต้น

สะหลอด บักหลอด รหัส 7-34190-290
บักหลอด สะหลอด
Croton tiglium Linn. ในวงศ์ Euphorbiaceae
ชื่อวิทยาศาสตร์  Croton tiglium Linn.
ในวงศ์      EUPHORBIACEAE       
ตาย
ใบรสฝาดเมาตำพอกแก้ฝีตะมอย ต้มดื่มแก้ไส้ด้วน ไส้ลาม

ดอกรสฝาดเมาเย็นแก้ลมอัมพฤกษ์ ดับเตโชธาตุมิให้เจริญ แก้กลากเกลื้อน คุดทะราด
เมล็ดรสร้อนเผ็ดมันถ่ายพิษเสมหะและโลหิต ถ่ายน้ำเหลืองเสีย ถ่ายอุจจาระธาตุ ถ่ายลม ถ่ายพยาธิ 
* เป็นยาอันตราย ใช้เพียง ๑ ใน๑๐ ของเมล็ด ก็ถ่ายอย่างแรง
ก่อนใช้ต้องฆ่า ฤทธิ์เสียก่อน
* พิษทำให้ถ่ายจนหมดน้ำ ไซ้ท้อง อ่อนแรง หมดน้ำตาย
เปลือกต้นรสเฝื่อนแก้เสมหะอันค้างอยู่ในอกและคอ

       ต้นสลอดเป็นพืนใบคู่ประเภท ไม้ยืนต้น ใบมีรูปไข่ ปรายใบเเหลม มีดอกสีขาวอมชมพู เป็นช่อมีผลคล้ายผลละหู่ง จัดพืชที่มีอันตราย เพราะผลสลอดทำให้เกิดอาการท้องร่วง หรือปวดเเสบร้อนตามผิวหนังได้ ถึงเเม้น้ำมันสลอดจะสามารถนำไปผสมกับครีมลอก ฝ้า เพือทำให้หน้าขาวขึ้นเเต่ก็ยังเป็นอันตรายตอ่ใบหน้า ต้นสลอดถึงถูกทำลายลงเรื่อยๆเเต่ จากคุณสมบัติดังกล่าวจึงเกอเดเเนวคิดเพื่อจะนำมาทดสอบประสิทธิภาพในการขจัดรอยเปื้อนบนผ้า โดยนำเม็ลดสลอดมาสกัดโดยใชเฮกเซน เเอลกฮอล์ น้ำมันก๊าด เเละน้เป็นตัวทำละลาย พบ ว่าสารสักดจากเม็ลดสลอดโดยใชเฮกเซนเป็นตัวทำละลายได้ผลดีที่สุด เมื่อได้น้ำมันตามที่ต้องการ เเล้ว จึงนำมาทดสอบประสิทธิภาพในการขจัดรอยเปื้อนบนผืนผ้าต่าง ๆ พบว่าสามารถจัดคราบ สกปรกที่ได้มีส่วนประกอบของน้ำมันให้ทังหมดไปได้ สามารถขจัดคราบสกปรกที่มีส่วน ประกอบน้ำมันไปได้บางส่วน เมื่อเปรียบเทียบกับผลิตภัณฑ์ที่มีจำหน่ายในท้องตลาด ได้เเก่ น้ำยาไฟท์ น้ำยาเพรส

ไผ่รวก 7-34190-001- 289
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Thyrsostachys siamensis Gamble
ชื่อวงศ์ : POACEAE
ชื่อสามัญ : -
ชื่อพื้นเมือง : ตีโย รวก ว่าบอบอ แวบ้าง แวปั่ง ฮวกสะลอม
ชนิดพืช [Plant Type] : ไม้พุ่ม
ลักษณะทั่วไป (Characteristic) : พืชล้มลุกอายุหลายปี  เป็นไม้พุ่มเป็นกอ  ลำต้นตั้งตรง กลม  เป็นทรงกระบอกกลวง ขนาด 2- 5 เซนติเมตร ผิวเกลี้ยง สีเขียวอมเทา  ไม่มีหนาม  เนื้อเเข็ง   มีช้อปล้องชัดเจนแต่ละปล้องจะยาว 15-30 เซนติเมตร มีเหง้าใต้ดินสั้น ไม่ทอดขนานไปทางระดับ
ใบ (Foliage) :  ใบเดี่ยว   เรียงสลับ 2 แถว   ใบรูปหอก  กว้าง 0.6-1.2 เซนติเมตร   ยาว 8-14 เซนติเมตร ปลายใบแหลม  โคนใบมน ขอบใบเรียบคม  ผิวใบด้านบนเรียบ สีเขียวอ่อน ใบแก่สีเหลืองอ่อน มีเส้นลายใบข้างละ3 - 5 เส้น มีกาบหุ้มลำต้นบางแนบชิดลำต้น ไม่หลุดร่วง ยอดกาบบางเรียวสอบไปหาปลาย ไม่มีติ่ง กาบตอนปลายกาบตรงที่ต่อกับใบจะมีลิ้นใบการใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) : ปลูกประดับสวนเป็นฉากหลัง กันลม ลำต้นและกอเป็นระเบียบสวยงาม มีใบเล็กและพลิ้วลม เปลาตรง ไม่มีหนาม ผิวต้นสดเขียวแก่ เมื่อแห้งสีเหลือง   ต้องคอยตัดแต่งทรงพุ่มให้มีขนาดตามที่ต้องการ
ประโยชน์ : ไม้ไผ่ใช้ ทำรั้ว ทำคันเบ็ด ทำเครื่องจักสาน เครื่องมือกสิกรรมบางอย่าง โป๊ะน้ำตื้น หน่อ กินได้
แก้ริดสีดวงทวารหนัก บำรุงร่างกาย ตา ใบ ขับฟอกล้างโลหิตระดูที่เสีย

เสลา รหัส 7-34190-001- 288
ชื่อวิทยาศาสตร์ Lagerstroemia loudonii Teijsm. & Binn.
วงศ์ LYTHRACEAE
ชื่ออื่น ตะเกรียบ ตะแบกขน เสลาใบใหญ่ อินทชิต
ไม้ต้น  ผลัดใบขนาดกลาง สูง 10 - 20 เมตร เรือนยอดเป็นพุ่มกลมแน่น ทึบสีเขียวเข้ม กิ่งมักย้อยห้อยลง
เปลือก สีเทาดำ มีรอยแตกระแหงเป็นทางยาวตลอดลำต้น 
ใบ  ใบเดี่ยว ออกตรงกันข้าม แผ่นใบยาวแบบรูปขอบขนานกว้าง 6 - 10 เซนติเมตร ยาว 16 - 24 เซนติเมตร ปลายใบแหลมเป็นติ่งยาวเล็กน้อย โคนมน ผิวใบมี ขนปุยอ่อนนุ่ม  ทั้ง 2 ด้าน 
ดอก  สีม่วงสดเวลาดอกบานช่อดอกจะแน่นเป็นรูปทรงกระบอกก้านช่อดอกและกลีบรองกลีบดอกมีขนนุ่ม สีเหลืองปกคลุมทั่วไป กลีบดอกมักมี 6,7 หรือ 8 กลีบที่ผิวนอกของกลีบรองกลีบดอกรูปถ้วยเมื่อ บาน มีขนาดกว้าง 6.8 -8.2  เซนติเมตร 
ผล เกือบกลมผิวแข็ง ยาวประมาณ 1.5 - 2.1 เซนติเมตร ผลแห้งแตกตามยาว 5 - 6 พูเมล็ด จำนวนมาก ประโยชน์ ไม้ทำเครื่องแกะสลัก ด้ามเครื่องมือ ทำพื้น รอด ตง คาน ได้ดี ปลูกเป็นไม้ประดับ

     เป็นพรรณไม้ต้นขนาดกลาง สูงได้ถึง 20 เมตร ผลัดใบ เรือนยอดกลมหรือทรงกระบอก หนาทึบ ใบเดี่ยว
รูปไข่แกมขอบขนาน ปลายใบเรียวแหลมเป้นติ่งโคนมน ใบหนา และมีขนนุ่มทั้งสองด้าน ออกดอกเป็นช่อ
ตามกิ่ง มี 6 กลีบ โคนคอดเป็นก้านสั้น มีหลายสี เช่น ขาว ม่วง มว่งอมแดง กลีบดอกบางยับย่น

ออกดอก  เดือน ธันวาคม - มีนาคม ผลกลมรี เปลือกแข็ง เมื่อแก่จะแตกออกเป็น 5 - 6 พู เมล็ดจำนวนมากมีปีก
เบลือกต้น  สีเทาเข้มเกือบดำ ผิวขรุขระ มีรอยแตกเป็นทางยาว กิ่งโนมลงต่ำ โตช้า
เป็นพรรณไม้ประจำจังหวัดนครสวรรค์
พันธุ์ไม้พระราชทานเพื่อปลูกเป็นมงคลจังหวัดนครสวรรค์

การบูร รหัส 7-34190-001-287
ชื่อวิทยาศาสตร์ Cinnamomum camphora T.FriesSyn. :   Camphora officinarum Nees.Lauras camphora Linn.
วงศ์                 LAURACEAE
ชื่ออื่นๆ   
ไทย  :    อบเชยญวน (Op-choei-yuan)
เงี้ยว  :   พรมเส็ง (Phrom-seng)
มาเลเซีย : คาปูร์ ตอฮอร์ (Kapur tohor)
ถิ่นกำเนิด    ญี่ปุ่น มาเลเซีย จีน อินโดนีเซีย อินเดีย
รูปลักษณะ
   ไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงใหญ่ ใบสีเขียวแก่เป็นมัน เป็นไม้ที่ชอบขึ้นในประเทศที่มีอากาศหนาว ดอกเล็กสีเหลืองมีผลสีชมพู มีรสหอมร้อน
สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา
   รับประทานแก้ปวดท้องจุกเสียด ธาตุพิการ ขับลมในลำไส้ แก้ไอ ขับเสมหะ ขับน้ำเหลือง ใช้เป็นยาทาเพื่อถอนพิษอักเสบชนิดเรื้อรัง

ดีปลี รหัส 7-34190-001- 286
ชื่อวิทยาศาสตร์  Piper chaba Hunt
วงศ์                   PIPERACEAE
ชื่อสามัญ            -
ชื่ออื่น                ดีปลีเชือก (ใต้) กระดงข้อ พยาไฟ ปานนุ ปิปผัววะ ปิ๊กฮวด (จีนแต้จิ๋ว)
แหล่งที่พบ         เกิดในป่าดิบเขาร้อนชื้นทั่วไป ปลูกตามบ้านโดยทั่วไป
ประเภทไม้          ไม้เถาเลื้อย
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
          ดีปลีเป็นไม้เถาเนื้อแข็ง    มีรากตามข้อของต้นเพื่อยึดเกาะ  ใบ เดี่ยว เรียงสลับ รูปไข่แกมขอบขนาน สีเขียวเข้ม เป็นมัน  ดอกช่อ ออกที่ซอกใบ ดอกย่อยอัดกันแน่น สีเหลืองนวล   ผล  อัดแน่นเป็นช่อ สีเขียว สุกสีแดง ทุกส่วนมีกลิ่น  โดยเฉพาะผลมีกลิ่นหอมฉุน  รสเผ็ดร้อน   

ต้น เป็นไม้เถาเลื้อยมีรากติดอยู่ตามข้อ และรากช่วยยึดเกาะ งอกตามข้อ
ใบ ใบเดี่ยวรูปหอก ออกเรียงสลับกันตามข้อ ปลายใบแหลม โคนใบมน ใบกว้าง 3-5 ซม. ยาว 7-10 ซม. ขอบใบเรียบ มีสีเขียว
ดอก เป็นช่อทรงกระบอก ลักษณะของดอกคล้ายกับดอกชะพลู ดอกยาว 2.5-5 ซม. ช่อดอกตั้งขึ้นออกที่ยอดหรือที่ง่ามใบ
ผล ผลอ่อนสีเขียวเมื่อแก่จะกลายเป็นสีแดงส้ม และมีกลิ่นฉุน
ส่วนที่ใช้บริโภค ผลแก่ ผลอ่อน ยอดอ่อน
การขยายพันธุ์ โดยการปักชำ     เพาะเมล็ด     ประโยชน์  เป็นเครื่องเทศ  ราก  เถา  ใบ ผล ใช้ทำยา ขับลม บำรุงธาตุ แก้ท้องเสีย  แก้ไอ

สภาพแวดล้อมที่เหมาะสม ร้อนชื้นปลูกตามบ้านควรปลูกใกล้ต้นไม้ใหญ่ หรือทำค้างให้เลื้อยแต่อย่าให้น้ำท่วม
ฤดูกาลที่ใช้ประโยชน์ ตลอดทั้งปี
การปรุงอาหาร ใช้ผลแก่ตากแห้งเป็นเครื่องเทศ ประกอบอาหารพวก แกงเผ็ด แกงคั่ว ช่วยดับกลิ่นคาว ผลอ่อนกินเป็นผักสด ยอดอ่อนใส่ข้าวยำ
สรรพคุณทางยา ใบ แก้เส้นสุมนา (เส้นศูนย์กลางท้อง) ผล แก้ธาตุพิการท้องร่วง ขับลมในลำไส้ แก้หืด แก้ไอ แก้ลมวิงเวียน แก้ริดสีดวงทวาร แก้หลอดลมอักเสบ แก้โรคนอนไม่หลับแก้ล้มบ้าหมู แก้ปวดกล้ามเนื้อ รักษาอาการอักเสบ เถา แก้ปวดฟัน ปวดท้อง ลดอาการเกร็งของกล้ามเนื้อเรียบ ราก แก้เส้นอัมพฤกษ์ อัมพาต แก้ลมวิงเวียน รักษาลำไส้ใหญ่อักเสบ