งานสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียน โรงเรียนวารินชำราบ สพม. เขต 29

          ไม้ต้น  อยู่กลางแจ้ง  สูง  15  เมตร  ทรงพุ่มรูปกรวย  กว้าง  1.8  เมตร  ลำต้นเหนือดิน ตั้งตรงได้เอง  ผิวเรียบ   ไม่มียาง  เห็นข้อปล้องไม่ชัดเจน  ต้นอ่อนสีเขียวอ่อน  ต้นแก่  สีน้ำตาลปนขาว ใบประกอบแบบขนนกชั้นเดียวสีเขียว รูปรี    กว้าง  15 เซนติเมตร ยาว 7เซนติเมตร   ปลายใบแหลม โคนใบ มน  เรียงตัวของใบบนกิ่ง ตรงข้ามขอบใบ เรียบ  ดอกช่อกระจะ ออกตามลำต้นหรือกิ่ง   กลีบเลี้ยงแยกจากกัน กลีบดอก สีเหลืองสดรูปไข่ถึง    ไข่กลับเบี้ยวเล็กน้อย กว้าง 10-15 มิลลิเมตร ยาว 25-35  แยกจากกันมีจำนวน 5 กลีบ สี เหลือง มีกลิ่น  เกสรเพศผู้ 10 อัน ขนาดไม่เท่ากัน 3 อันยาว 3 เซนติเมตร อับเรณูยาว 5 มิลลิเมตร เปิดด้านบนและด้านล่าง อีก 4 อันสั้นกว่ามีก้านยาว 8-10 มิลลิเมตร  อับเรณูเปิดเฉพาะส่วนฐาน และอีก 3 อันลดรูปลงมีขนาดเล็กยาวประมาณ 5 มิลลิเมตร เกสรเพศเมีย 1 อัน  รังไข่ รูปแถบหรือขอบขนานแคบ ยาว 1.5-2 เซนติเมตร  มีขนปกคลุมตลอดรวมทั้งก้านชูรังไข่ และก้านเกสร  ผลกลมยาว 60 เซนติเมตร  เส้นผ่าศูนย์กลาง 1.5-2.5 เซนติเมตร  ผลสดสีเขียว ผลแห้งสีน้ำตาลดำเลี้ยง  เมล็ด  มีจำนวนมากเรียงขวางแต่ละเมล็ดจะมีเยื่อกันเป็นห้องๆ เมล็ดรูปรีแบน สีน้ำตาลเกลี้ยง   ฝักหักเป็นข้อ

           เนื้อในฝักแก่ก้อนเท่าหัวแม่มือ (ประมาณ 4 กรัม) น้ำ 1 ถ้วยแก้วต้มกับน้ำใส่เกลือเล็กน้อย ดื่มก่อนนอนหรือตอนก่อนอาหารเช้าครั้งเดียว เหมาะเป็นยาระบายสำหรับคนที่ท้องผูกเป็นประจำและสตรีมีครรภ์

           ไม้ต้น  อยู่กลางแจ้ง  สูง  15  เมตร  ทรงพุ่มกลม ทึบ   กว้าง  10  เมตร  ลำต้นเหนือดิน ตั้งตรงได้เอง  ผิวหยาบ  แตกระแหงเป็นร่องตื้น ๆ และเป็นปุ่มปม เห็นข้อปล้องไม่ชัดเจน  ต้นอ่อนสีเขียวอ่อน  ต้นแก่สีน้ำตาลอ่อน หรือน้ำตาลเทาคล้ำ ลำต้นและกิ่งคดงอ   กิ่งอ่อนมีขนสีน้ำตาลแก่คลุม  เมื่อสับเปลือกจะมีน้ำเลี้ยงใส ๆ ถ้าทิ้งไว้สักครู่น้ำเลี้ยงนั้นจะเปลี่ยนเป็นยางเหนียวสีแดงเรื่อ ๆ  ใบประกอบ รูปขนนก   เรียงเวียนสลับ  มีใบย่อย 3 ใบ ก้าน ยาว 7-15 ซม. ส่วนก้านใบย่อยสั้น ยาว 5 มม. ใบ กลางรูปมนกว้างเกือบกลม  ปลายใบมนโคนใบสอบ  ใบข้าง 2 ใบ  รูปไข่  ปลายใบมน โคนใบเบี้ยว  กว้าง 8-15 ซม. ยาว 9-15 ซม. เนื้อใบหนา หลังใบเกลี้ยง ท้องใบสาก ดอกช่อสีแสด รูปดอกถั่วขนาดใหญ่ ออกตามกิ่งเหนือรอยแผลใบและตามปลายกิ่ง ช่อยาว 15 ซม.ช่อมีขนสีน้ำตาลคล้ำ ๆ  กลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นรูปถ้วย ปลายแยกเป็นกลีบ 4-5 กลีบ มีขนสีน้ำตาล เกสรเพศผู้ 10 อัน รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ รูปรี  มีขน  โคนก้านอับเรณูเชื่อมติดกันเป็นหลอดหรือเป็นหางยาวหุ้มเกสรเพศเมียใน รังไข่ รูปรี  ภายในมีช่องเดียวและมีไข่อ่อนหนึ่งหน่วย  ผล  เป็นฝักแบน  รูปบรรทัด กว้าง 3.5 ซม. ยาว 14 ซม. สีเขียวอ่อน  ผลแก่สีน้ำตาลอมเหลือง มีขนอ่อนนุ่มสีขาวเป็นมัน โคนฝักคดงอเล็กน้อย เมล็ดแบน  เมล็ดเดียว  สีน้ำตาล

ประโยชน์ทางยา แก่น ทาแก้ปวดฟัน ราก ประคบบริเวณที่เป็นตะคริว ขับพยาธิ ดอก แก้ไข้ ขับปัสสาวะ หยอดตา แก้ตาแดง ข้อควรระวัง พบสารในเมล็ดออกฤทธิ์คล้ายเอสโตรเจนมีผลเสียต่อสตรีที่กำลังตั้งครรภ์