งานสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียน โรงเรียนวารินชำราบ สพม. อบอจ.

          ไม้ต้นอยู่กลางแจ้ง  สูง 10-15 เมตรทรงพุ่มแผ่กว้างรูปร่ม กว้าง 8 เมตร ลำต้นเหนือดิน ตั้งตรงได้เอง ผิวแตกเป็นสะเก็ดรูปสี่เหลี่ยม เห็นข้อปล้องไม่ชัดเจน  ต้นอ่อนสีเขียวปนน้ำตาล ต้นแก่ สีเขียวแกมเทา  มียางใส  ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ เรียงสลับ ใบย่อยเรียงตรงข้ามใบอ่อนสีน้ำตาลแดง ใบย่อยมี 7-9 ใบ ที่ปลายมีขนาดใหญ่กว่าใบย่อยอื่นๆ ใบย่อย 5-11 ใบ ยาว 5-7 เซนติเมตร กว้าง 2.5-3.5 เซนติเมตร เรียงแบบตรงข้าม รูปไข่แกมใบหอก ฐานใบมนถึงเฉียง ปลายใบแหลมถึงแหลมเป็นหาง ขอบใบเรียบ ฐานใบมนเบี้ยว ผิวใบทั้งสองด้านมีขนนุ่ม ดอก ช่อเชิงลด ออกที่ซอกใบใกล้ปลายยอด กลีบรองกลีบดอกเชื่อมกันเป็นรูปถ้วย ยาว 2.5-3.5 มม . ขอบหยัก ห้อยลงจากกิ่ง มีขนาดเล็กสีเหลืองอ่อน กลีบดอก แยกกันมี 4-5 กลีบ สีเหลืองอมเขียว รูปขอบขนาน ดอกแยกเพศ ดอกเพศผู้ใหญ่กว่าดอกเพศเมีย เกสรเพศผู้มี 8 อัน เกสรเพศเมีย 1 อัน มีรังไข่เหนือวงกลีบมีกลิ่นหอม ก้านช่อดอก ยาว 9-14 เซนติเมตร กลีบเลี้ยงมี 4 กลีบ แยกจากกัน รูปไข่ สีเหลืองอมเขียว ผลสด รูปไข่หรือกลมรี กว้างประมาณ 0.7 เซนติเมตร ยาว 1-1.5 เซนติเมตรมีกลีบรองกลีบดอกรูปถ้วยเล็ก ๆ เชื่อมติดอยู่กับก้านช่อดอก มีเมล็ดเดียวแข็งมาก ผลสุกสีแดง

          ยาง ทาแก้คันและเป็นเครื่องหอม ผล รับประทายได้ แก้ไอ ขับเสมหะเนื้อไม้ ใช้ทำโครงสร้างต่างๆ ของบ้าน เช่น ประตู หน้าต่าง(คนเมือง)เนื้อไม้ สร้างบ้าน(ขมุ)

          ไม้ต้น    อยู่กลางแจ้ง  สูง  7  เมตร      ทรงพุ่มกลม  กว้าง  7  เมตร  ลำต้นเหนือดิน   ตั้งตรงได้เอง  ผิวหยาบมีหนาม  เห็นข้อปล้องไม่ชัดเจน ต้นอ่อนสีเขียวผิวเปลือกมีหนาม  ต้นแก่เปลือก  สีน้ำตาลเทา มีปลายคล้ายร่องแตกตามแนวยาวสีขาว ไม่มียาง  ใบประกอบแบบขนนกชั้นเดียว   ใบอ่อนเส้นใบสีเหลืองปนเขียวต้วใบสีเขียว ใบแก่เส้นใบสีเหลืองอ่อนปนขาวตัวใบสีเขียว รูปไต  กว้าง 20.5 ซม. ยาว  30.5 ซม.มีใบย่อย 3 ใบ ขนาดแผ่นใบกว้าง 20.5 ซม.  ยาว  30.5  ซม. ใบกลางจะโตกว่าสองใบด้านข้าง ปลายใบมีลักษณะเรียวแหลมโคนใบมีลักษณะรูปหัวใจ ขอบใบ เป็นคลื่น เรียงสลับบนกิ่ง  ดอกช่อเชิงลด  ดอกรูปถั่วออกตามลำต้นหรือกิ่งกลีบเลี้ยงแยกจากกัน จำนวน 2  กลีบ  สีแดง  กลีบดอกแยกจากกันมีจำนวน 5  กลีบ สี แดงเข้ม  เกสรเพศผู้  10  ก้านชูอับเรณูยาวประมาณ 1-2 มิลลิเมตร อันสีแดง ฐานดอกเป็นรูปถ้วยเกสรเพศเมีย 1  อัน สีแดง รังไข่ฝังในฐานดอกก้านเกสรเพศเมียยาวประมาณ 1.5-2 มิลลิเมตร  ไม่มีกลิ่น  ผลกลุ่ม ผลแห้ง ฝักแบบถั่ว สีของผล  ผลอ่อนมีสี เขียว  ผลแก่สี น้ำตาลเข้ม  รูปร่างผลคล้ายถั่ว  เมล็ด      2-3  เมล็ด  สีดำปนน้ำตาล

          ความเชื่อ ต้นทองหลางเป็นต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์ที่ปลูกบนสวรรค์ในสมัยพุทธกาล จึงเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า ต้นประวาลพฤกษ์ หรือ ต้นปาริชาต เพื่อความเป็นสิริมงคล ควรปลูกต้นทองหลางไว้ทาง ทิศเหนือ ผู้ปลูกควรเป็นผู้ที่เกิดใน ปีมะแม เพราะต้นทองหลางเป็นต้นไม้ประจำปีมะแม ถ้าหากผู้อาศัยในบ้านเกิดปีมะแมด้วยแล้วก็จะเป็นมงคลมากยิ่งขึ้น