งานสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียน โรงเรียนวารินชำราบ สพม. เขต 29

ลำดวน  รหัส  7-34190-001-085
ชื่ออื่นๆ หอมนวล
ชื่อสามัญ White Cheesewood
ชื่อพฤกษศาสตร์ Melodorum fruticosum Lour
วงศ์ ANNONACEAE
ลำดวนเป็นไม้ต้นขนาดกลาง สูง 8 - 20 เมตร   ต้น  ตรง  ทรงพุ่มรูปกรวยทึบ  เรียบเกลี้ยง ไม่มีขน ใบ  เดี่ยว เรียงเวียนสลับ  รูปรีหรือขอบขนาน โคนใบมนหรือแหลม   ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบหรือเป็นคลื่นเล็กน้อย ผิวใบเรียบเกลี้ยง ด้านบนเป็นมันสีเขียวเข้ม ส่วนด้านล่างนั้นสีจะอ่อนกว่า ใบกว้าง 2.5-3 ซม. ดอก เดี่ยว ออกตามส่วนยอดและตามง่ามใบ สีนวล  กลิ่นหอม กลีบดอกหนา ชั้นนอก 3 กลีบแผ่ออก เมื่อบานเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 2 ซม.ผล  ออกเป็นกลุ่ม  สีเขียวอ่อน ยาว โคนผลแหลม  ปลายผลมน ผิวเรียบเกลี้ยง เมื่อสุกสีดำ  รสหวานอมเปรี้ยว  ออกดอกเดือนมกราคม – มีนาคม

ประโยชน์ : ผลมีรสหวานรับประทานได้
ดอกแก้ไข้-แก้ลมวิงเวียน บำรุงหัวใจ บำรุงโลหิต

ตะไคร้หอม  รหัส  7-34190-001-084
ตะไคร้หอม   (Takrai-hom),  Citronella grass
ชื่อวิทยาศาสตร์   Cymbopogon nardus Rendle.
Syn.:    Andropogon nardus Linn.
วงศ์   POACEAE

ชื่ออื่นๆ   นครศรีธรรมราช  :   ตะไคร้แดง (Ta-khrai- daeng)
ถิ่นกำเนิด   ศรีลังกา  อินเดีย  อินโดนีเซีย  มาเลเซีย  พม่า  ฟิจิ         
รูปลักษณะ   เป็นต้นไม้ที่ขึ้นเป็นกอใหญ่ๆ  ลำต้นสีแดง  ใบยาว  ดอกออกเป็นพวง  เป็นช่อฝอย คล้ายดอกอ้อหรือแขม  ใบและต้นมีกลิ่นฉุนจัด

สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา   
ใบและต้น – น้ำมันจากใบและต้น ใช้ปรุงกับน้ำหอมทาตัวป้องกันยุงกัด  แก้ปากแตกระแหง  แผลในปาก    สตรีมีครรภ์รับประทาน มีฤทธิ์บีบรัดมดลูก ทำลายโลหิต ทำให้แท้งได้  ใช้ปรุงเป็นยาขับลมในลำไส้[/b]

มะขาม  รหัส 7-34190-001-083
ชื่อวิทยาศาสตร์ Tamarindus indica Linn.
ชื่อวงศ์ Leguminosae
ชื่อท้องถิ่น
ภาคกลาง เรียก มะขามไทย
ภาคใต้ เรียก ขาม
นครราชสีมา เรียก ตะลูบ
กะเหรี่ยง-กาญจนบุรี เรียก ม่วงโคล้ง
เขมร-สุรินทร์ เรียก อำเปียล
ลักษณะทั่วไป มะขามเป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางจนถึงขนาดใหญ่แตกกิ่งก้านสาขามาก เปลือกต้นขรุขระและหนา สีน้ำตาลอ่อน ใบ เป็นใบประกอบ ใบเล็กออกตามกิ่งก้านใบเป็นคู่ ใบย่อยเป็นรูปขอบขนาน ปลายใบและโคนใบมน ดอก ออกเป็น ช่อเล็กๆ ตามปลายกิ่ง หนึ่งช่อมี 10-15 ดอก ดอกย่อยขนาดเล็ก กลีบดอกสีเหลืองและมีจุดประสีแดงอยู่กลางดอก ผล เป็นฝักยาว รูปร่างยาวหรือโค้ง ยาว 3-20 ซม. ฝักอ่อนมีเปลือกสีเขียวอมเทา สีน้ำตาลเกรียม เนื้อในติดกับเปลือก เมื่อแก่ฝักเปลี่ยนเป็นเปลือกแข็งกรอบหักง่าย สีน้ำตาล เนื้อในกลายเป็นสีน้ำตาลหุ้มเมล็ด เนื้อมีรสเปรี้ยว และหวาน
สรรพคุณทางยา
ยาระบาย แก้อาการท้องผูก ใช้มะขามเปียกรสเปรี้ยว 10–20 ฝัก (หนัก 70–150 กรัม) จิ้มเกลือรับประทาน แล้วดื่มน้ำตามมากๆ หรือต้มน้ำใส่เกลือเล็กน้อยดื่มเป็นน้ำมะขาม
ขับพยาธิไส้เดือน นำเอาเมล็ดแก่มาคั่ว แล้วกะเทาะเปลือกออก เอาเนื้อในเมล็ดไปแช่น้ำเกลือจนนุ่ม รับประทานครั้งละ 20-30 เม็ด
ขับเสมหะ ใช้เนื้อในฝักแก่หรือมะขามเปียกจิ้มเกลือรับประทานพอสมควร
คุณค่าทางโภชนาการ ยอดอ่อนและฝักอ่อนมีวิตามิน เอ มาก มะขามเปียกรสเปรี้ยว ทำให้ชุ่มคอ ลดความร้อนของร่างกายได้ดี เนื้อในฝัก มะขามที่แก่จัด เรียกว่า มะขามเปียก ประกอบด้วยกรดอินทรีย์หลายตัว เช่น กรดทาร์ททาร์ริค กรดซิตริค เป็นต้น ทำให้ออกฤทธิ์ ระบายและลดความร้อนของร่างกายลงได้ แพทย์ไทยเชื่อว่า รสเปรี้ยวนี้จะกัดเสมหะให้ละลายได้ด้วย
คติความเชื่อ ตามตำราพรหมชาติฉบับหลวง ถือว่ามะขามเป็นไม้มงคลชนิดหนึ่งที่ควรปลูกไว้ทางทิศตะวันตก (ประจิม) ของบ้าน เพื่อป้อง กันสิ่งไม่ดี ผีร้ายมิให้มากล้ำกลาย อีกทั้งต้นมะขามยังเป็นต้นไม้ที่มีชื่อเป็นมงคลนาม ถือกันเป็นเคล็ดว่าจะทำให้มีแต่คนเกรงขาม

มะละกอ  รหัส  7-34190-001-082 
ชื่อวิทยาศาสตร์ Carica papaya Linn.
วงศ์ CARECACEAE
ชื่อสามัญ -
ชื่ออื่นๆ มะก๊วยเต๊ด, ลอกอ, แตงต้น, หมักหุ่ง
ถิ่นกำเนิด -
ลักษณะทั่วไป เป็นพรรณไม้พุ่มยืนต้นเนื้ออ่อน ลำต้นสูงประมาณ 5-7 เมตร ลำต้นตั้งตรงแตกใบเป็นกลุ่มบริเวณปลายยอด อาจพบแขนงย่อยบ้าง 1-2 กิ่ง ทุกส่วนของมะละกอจะมียางสิขาว ใบหยักลึกเข้าหากลางใบ 7-11 หยักสีเขียวใบไม้ ก้านใบกลวงและค่อนข้างยาว ดอกตัวผู้และตัวเมียอยู่คนละต้น มีสีขาวหรือสีเหลืองอ่อน ผลมีขนาดและรูปร่างแตกต่างกันตามแต่ละพันธุ์ แต่โดยทั่วไปจะรูปร่างกลมป้อมจนถึงรียาว เมื่อดิบสีเขียว พอสุกจะมีเนื้อสีเหลือง สีส้ม หรือสีแดง มีเมล็ดภายในจำนวนมากสีดำ หรือน้ำตาล

สรรพคุณ
ขนาดและวิธีใช้ : แก้ท้องอืด อาหารไม่ย่อย ถ่ายพยาธิ ขับประจำเดือน แก้โรคระดู ยาบำรุงธาตุ
แก้ธาตุไม่ปกติ แก้โรคกระเพาะอาหาร ช่วยย่อยอาหาร แก้ร้อนใน รับประทานผลมะละกอ
ขับพยาธิเส้นด้าย และช่วยขับลม
ใช้ยางสดของมะละกอดิบ 1 ช้อนโต๊ะ ผสมไข่ไก่ 1 ฟอง ทอดกินตอนเช้าขณะท้องว่าง
ใช้ยางสดมะละกอดิบ 1 ช้อนโต๊ะ น้ำผึ้ง 1 ช้อนโต๊ะ ผสมน้ำร้อน 3-4 ช้อนโต๊ะ กินครั้งเดียวจนหมดเมื่อครบ 2 ชั่วโมง กินน้ำมันละหุ่ง 2-3 ช้อนชาตาม กินติดต่อกัน 2 วัน ใช้เมล็ดมะละกอแก่ ๆ สด หรือ แห้ง 1-2 ช้อนชา คั่วแห้งบดละเอียด เติมน้ำผึ้งพอสมควร กินติดต่อกัน 2-3 วันพิษตะขาบต่อย ให้กรีดลูกมะละกอดิบ เอายางที่ไหลซึมออกมานั้นป้ายลงที่แผล ซึ่งถูกตะขาบต่อย อาการปวดจะดีขึ้น ลดความดันโลหิต เอารากมะละกอตัวผู้ (เอารากทางทิศตะวันออก ตัดหัวปลายรากทิ้งเสีย) 1 กำมือ กับสารส้ม (ก้อนขนาดเท่าหัวแม่เท้า) 1 ก้อน ต้มน้ำพอควร ดื่มครั้งละ 1 แก้ว วันละ 2-3 ครั้ง มีสรรพคุณลดความดันโลหิตสูง ให้เป็นปกติ ได้ผลดีแก้เมาสารหนู เอาลูกมะละกอต้มเอาน้ำกิน ก็จะหายรักษาแผลเน่าเปื่อยเรื้อรัง เอาใบต้นมะละกอสดมากน้อยตามต้องการ ล้างสะอาด ตำให้แหลก พอกบริเวณที่เป็นแผล รักษาแผลเน่าเปื่อยเรื้อรังได้ผลดี

มะกอกน้ำ รหัส  7-34190-001-081 
ชื่อวิทยาศาสตร์ :   Elaeocarpus hygrophilus  Kurz.
วงศ์ :   Elaeocarpaceae
ชื่ออื่น :  สารภีน้ำ (ภาคกลาง)  สมอพิพ่าย (ระยอง)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : ไม้ต้นขนาดใหญ่ สูง 8-15 เมตร ทรงพุ่มกลมค่อนข้างทึบ เปลือกลำต้น สีน้ำตาลแดง ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกจากลำต้นแบบสลับ แต่ช่วงปลายยอดจะออกแบบเวียน ใบ รูปไข่หรือรูปรี ปลายใบแหลม ฐานใบมน มีหูใบ ขอบใบเป็นหยักเล็กน้อย ก้านใบมีสีแดง ดอก ออกเป็นช่อแบบราซีม ออกตรงซอกใบ เป็นดอกสมบูรณ์เพศ มีกลีบเลี้ยง 5 กลีบ สีขาว มีลักษณะเป็นริ้ว มีเกสรตัวผู้จำนวนมาก มีเกสรตัวเมีย 1 อัน ผล เป็นรูปดรุป (drupe) มีเปลือกหุ้มเมล็ดที่แข็งมาก ภายในมี 1 เมล็ด สีน้ำตาลอ่อน เมล็ด รูปกระสวย ผิวขรุขระ ออกดอกราวเมษายนถึงพฤษภาคม
สรรพคุณ
ผล - ใช้ดองน้ำเกลือ รับประทานเป็นอาหารแทนมะกอกฝรั่ง
จะมีรสเปรี้ยวฝาดเล็กน้อย น้ำให้ชุ่มคอ แก้กระหายน้ำได้ดี
เมล็ด -  อาจกลั่นได้น้ำมัน คล้ายน้ำมันโอลีฟ ( Olive Oil ) ของฝรั่ง
ดอก - แก้พิษโลหิต กำเดา แก้ริดสีดวงในลำคอ คันดุจมีตัวไต่อยู่ บำรุงธาตุ