งานสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียน โรงเรียนวารินชำราบ สพม. เขต 29

เรด้า หมวกเจ๊ก รหัส 7-34190-001-047 

ชื่อวิทยาศาสร์ : Holmskioldia Sanguinea. Retz.

ตระกูล    :    LAMIACEAE

ชื่อสามัญ    : Chinese Hat Plant, Cup and Sauce Plant. Parasol Flower

ลักษณะทั่วไป
-หมวกจีนเป็นพันธุ์ไม้ที่ออกดอกในช่วงเดือนกันยายน - ธันวาคม ของทุกปี

ต้น
-หมวกจีนเป็นไม้กึ่งต้นกึ่งเลื้อย หรือไม้รอเลื้อยแบบเดียวกับต้นเฟื่องฟ้า ลำต้นและกิ่งก้านเป็นลำสี่เหลี่ยม มีความสูงประมาณ 30 ฟุต

ใบ
-หมวกจีนเป็นไม้เดี่ยว ออกใบเป็นคู่ตรงข้ามกันตามข้อต้น ลักษณะใบเป็นทรงรีรูปใบพลูโคนใบมน ปลายใบเป็นติ่งแหลมยาว ริมใบเป็นจักเล็กน้อย ใบจะมีความยาวประมาณ 4 นิ้ว มีก้านใบสั้นประมาณ 2 เซนติเมตร

ดอก
-เมื่อยามหมวกจีนออกดอกจะมีสีสันราวกันต้นไม้แฟนซี ดอกจะสะพรั่งไปทั้งต้น ดอกจะมีสีเหลือง สีส้ม สีแดง ไล่จากสีอ่อนไปหาสีแก่ลักษณะของดอกที่มองเห็นโดยรวม จะเห็นเป็น แผ่นกลมทรงหมวกจีน ซึ่งเป็นใบประดับของหมวกจีนนั่นเอง และหากจับดูก็จะรู้สึกคล้ายกับ ว่าเป็นวัสดุที่ทำด้วยหนังหรือแผ่นยางอ่อน ๆ อะไรทำนองนั้น และยังสามารถทนแดดทนลม และทนต่อการกระทบกระทั่งได้เป็นอย่างดี หมวกจีนจะออกดอกเป็นช่อตามข้อต้นโคนก้านใบและปลายกิ่งส่วนดอกแท้ของดอกจีนนั้น จะอยู่ส่วนกลางของใบประดับ มีลักษณะรูปร่างคล้ายแตรฮอร์นยื่นออกมาจากข้างใน และมีเกสรสีเหลืองยาวพ้นปากแตรออกมาอีกชั้นหนึ่ง ซึ่งมีขนาดความยาวโดยประมาณ 1 เซนติเมตรเศษ เมื่อแก่ดอกก็หลุดออกจากใบประดับ พร้อมกับเกิดตุ่มเป็นเมล็ดกลม ๆ ติตอยู่กลางหมวกจีนแทนดอก

กระบือเจ็ดตัวหรือลิ้นกระบือ รหัส 7-34190-001-039 
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Excoecaria cochinchinensis Lour.
var. cochinchinensis
ชื่อวงศ์ : EUPHORBIACEAE         
ชื่อสามัญ : Picara
ชื่อพื้นเมือง :   กะเบือ   ใบท้องแดง   กระบือเจ็ดตัว กำลังกระบือ
ชนิดพืช [Plant Type] : ไม้พุ่ม
ขนาด [Size] : สูง 0.5-1.5 เมตร
สีดอก [Flower Color] : สีเหลืองอมเขียว
ฤดูที่ดอกบาน [Bloom Time] : ฤดูฝน
อัตราการเจริญเติบโต [Growth Rate] : เร็ว
ลักษณะนิสัย [Habitat] : ขึ้นได้ในดินทั่วไป
ความชื้น [Moisture] : ปานกลาง-สูงแสง [Light] : แดดเต็มวัน-รำไร
ลักษณะทั่วไป (Characteristic) : ไม้พุ่มขนาดเล็ก ลำต้นสีเขียวอมม่วงแดง แตกกิ่งก้านเป็นพุ่มแน่นทึบ
ใบ(Foliage) : ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม ใบรูปรีหรือรูปไข่ กว้าง 2-4.5 เซนติเมตร ยาว 4-13 เซนติเมตร ปลายใบแหลม   โคนใบสอบ   ขอบจักฟันซี่เกือบเรียบ ผิวใบด้านบนสีเขียวเข้มเป็นมัน ผิวใบด้านล่างสีม่วงแดงหรือม่วงน้ำตาล
ดอก (Flower) : สีเหลืองอมเขียว ออกเป็นช่อแบบช่อกระจุกตามซอกใบที่ปลายกิ่ง ช่อดอกยาว 1- 2 เซนติเมตรดอกแยกเพศอยู่ต่างต้น ช่อดอกเพศผู้มีดอกเล็กๆจำนวนมาก ดอกเพศเมียสั้นกว่าช่อดอกเพศผู้และมีต่อมเล็ก ๆ กลีบดอก 3 กลีบ
ผล (Fruit) : ผลแห้งแตก ค่อนข้างกลม มีขนาดเล็ก มี 3 พูการใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) : ปลูกเป็นกลุ่มหรือในแปลงประดับสวนทั่วไปทั้งสภาพแสงมากและน้อย เป็นไม้พุ่มที่นิยมใช้กันมาก
ประโยชน์ :  ใบใช้ขับน้ำคาวปลาหลังการคลอด

ลีลาวดี/ลั่นทม  รหัส 7-34190-001-038  
ลั่นทม   (Lanthom)  Temple tree , Pagoda tree , Frangipani
ชื่อวิทยาศาสตร์   Plumeria acuminata Art.
SymP. actifolia Poir. , P. rubra Linn.var.Actifolia Bailey.
วงศ์   APOCYNACEAE
ชื่ออื่นๆ กะเหรี่ยง กาญจนบุรี : จงป่า (Chong-pa)
ภาคเหนือ : จำปาลาว (Champa-lao)อีสาน : จำปาขาว (Champa-Khao)เขมร : จำไป (Cham-pai)ภาคใต้ : จำปาขอม (Champa-khom)ยะลา : ไม้จีน (Mai-Chin)มลายู-นราธิวาส : มอยอ (Mo-yo)
ถิ่นกำเนิด    เม็กซิโก ฟิลิปปินส์ อินเดีย
ลักษณะทั่วไป (Characteristic) :   ไม้ต้นขนาดเล็ก  ผลัดใบ เรือนยอดรูปไข่หรือรูปร่ม แผ่กว้าง เปลือกสีน้ำตาล
ปนเทา ทุกส่วนของต้นมีน้ำยางสีขาว
ใบ (Foliage) :  ใบเดี่ยว เรียงเวียนสลับ รูปใบหอกป้อมสั้นกว่าลั่นทมขาว กว้าง 5-8 เซนติเมตร ยาว 20- 30 เซนติเมตร ปลายใบมน โคนใบมนหรือสอบ แผ่นใบหนา ผิวใบด้านบนสีเขียวเป็นมันด้านล่างมีขน
ดอก (Flower) : สีแดง หรือมีหลายสีในดอกเดียวกัน  มีกลิ่นหอม  ออกเป็นช่อแบบช่อกระจุกที่ซอกใบบริเวณ
ปลายกิ่ง  ช่อละ 8-16 ดอก กลีบดอกมีทั้งที่ซ้อนเหลื่อมและไม่ซ้อนเหลื่อมกัน โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ภาย
ในมีขน ปลายแยกเป็น 5 แฉก   ดอกบานเต็มที่กว้าง 6-8 เซนติเมตร
ผล (Fruit) :  ผลแห้งแตก  เป็นฝักคู่ กว้าง 2-3 เซนติเมตร ยาวประมาณ 20 เซนติเมตร  มีเมล็ดจำนวนมาก  แบน มีปีกสีขาว
สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา
ยางและแก่น-ใช้เป็นยาถ่ายพิษทั้งปวง ถ่ายเสมหะและโลหิต แก้กามโรค แก้ปวดฟัน
ใบ-ลนไฟให้ร้อนพอพอกแก้ปวดบวม ชงน้ำร้อนใช้รักษาหิด
เนื้อไม้-แก้ไอราก-เป็นยาถ่าย และทำให้แท้งได้เปลือกราก-ใช้เป็นยาถ่าย แก้โรคข้ออักเสบการใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) :    ทรงพุ่มสวย  ดอกสวยมีกลิ่นหอม  ปลูกประดับในที่สาธารณะ วัดสถานที่ราชการ ริมทะเล รีสอร์ท ทนแล้ง
ประโยชน์ :  เปลือกต้น  แก้ไข้ ยาถ่ายขับระดู แก้ปวดฟัน แก้คัน เนื้อไม้ แก้ไอ ขับพยาธิ แก่น คุมกำเนิด  ถ่ายพิษแก้ผิวหนัง ใบ แก้บาดทะยัก แก้ปวดบวม รักษาหืด

212     ลิ้นมังกร
ชื่อวิทยาศาสตร์       :   Sauropus changiana S.Y.Hu
ชื่ออื่น ๆ                :    เหล่งหลี่เฮียะ, เหล่งจิเฮี้ย(จีน-แต้จิ๋ว)   ,Dragon's Tongue
วงศ์                    :    EUPHORBIACEAE
ลักษณะทั่วไป        :         
ต้น   :  เป็นพรรณไม้ยืนต้นขนาดเล็ก  ลำต้นจะตั้งตรงและมีขนสั้น ๆ ปกคลุมอยู่  สูงประมาณ  1-1.5  ฟุต
ใบ   :  เป็นไม้ใบเดี่ยว  ออกสลับกันไปตามข้อต้นลักษณะของใบเป็นรูปมนรี  ปลายมน  โคนใบสอบแหลมเข้าหาก้านใบ  ขอบใบเรียบ  หลังใบสีเขียวเข้ม  ท้องใบสีเขียวนวล
ดอก :  ออกเป็นช่ออยู่ตามง่ามใบ  ซึ่งตัวดอกจะเรียงติดกันเป็นแถวสั้น ๆ  คล้ายช่อดอก  แต่จะแยกออกเป็นดอกเพศผู้และเมีย  มีสีแดงม่วง
ผล :  จะถูกกลีบเลี้ยงที่ขยายตัวหุ้มเอาไว้  ลักษณะของผลคล้ายกับเม็ดถั่ว  มีก้านสั้น ๆ
สรรพคุณ    :   ใบ     จะต้องเก็บจากต้นที่มีการเจริญเติบโตอย่างเต็มที่แล้วซึ่งจะมีรสขม  แก้ไอแห้ง ๆ  เจ็บคอ  หอบหืด  บำรุงปอด  ไอเป็นเลือดเสียงแหบแห้ง  และรักษาโรคที่ติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจส่วนบน  โดยใช้ใบแห้ง  10-30  กรัมแต่ใบสดใช้  7-8  กรัม  นำมาต้มใช้รักษาโรค
ดอก  แก้กระอักเลือด  และไอเป็นเลือด  ใช้ดอกสดต้มน้ำกิน
ตำรับยา   :  1 ไอเป็นเลือด  กระอักเลือด  ใช้ใบสด  10-15  กรัม. ต้มกับน้ำทานหรือผสมกับเนื้อหมู(สัน)ต้มกับน้ำแกงกิน
                 2.  ไอมีเสลดเหนียว  หรือไอแห้ง ๆใช้ใบสด 7-8  ใบกับผลอินทผลัม  4  ผลต้มกับน้ำทาน หรือถ้าเป็นใบแห้งให้ใช้ประมาณ  15  กรัม  ต้มผสมกับเนื้อหมูแล้วทานแค่น้ำ
                 3. หลอดลมอักเสบ  หอบหืดหรือโรคติดเชื้อในทางเดินหายใจให้ใช้ใบสด  7-8  ใบหรือแห้ง  15  กรัมต้มน้ำทาน
หมายเหตุ  :  พรรณพืชชนิดนี้มีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรียได้บางชนิด
ลิ้นมังกรสั้น
ชื่อสามัญ Snake plant
ชื่อวิทยาศาสตร์ Sansevieria trifasciata "Hohnii"

เชอรีสเปน รหัส 7-34190-001-469
ชื่อสามัญ : Barbados Cherry, Acerola, Antilles cherry, cereso, cerezo, escobillo, health tree, huesito, Puerto Rican cherry, West Indian cherry
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Malpighia glabra L.
ชื่อวงศ์ : MALPIGHIACEAE
ชื่ออื่น - ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ เป็นไม้พุ่มแตกกิ่งก้าน ส่วนใหญ่จะปลูกเป็น ไม้ประดับ ใบ เป็นใบเดี่ยว แผ่นค่อนข้างกลม ปลายใบ แหลม ใบด้านบนสีแก่ ด้านท้องใบสีอ่อน
ดอก กลีบดอกหยักสวยชมพูเข้ม
ผล รูปร่างกลมห้อยลง เมื่อยังดิบผิวผลสีเขียว อ่อน เมื่อสุกเปลี่ยนเป็นสีแดง ผลนิ่ม มีเมล็ด แข็ง ๆ 1 เมล็ด
คุณค่าทาง โภชนาการ เนื้อผลสุก มีวิตามินซีสูงสุด มีถึง 2000 มงก. ในอาหารส่วนที่กินได้ 100 กรับ มีวิตามินเอ ธาตุแคลเซียม คาร์โบไฮเดรต กรดอินทรีย์ และอื่น ๆ
ใช้เป็นอาหาร ผลสุก รับประทานเป็นผลไม้ นำมาเชื่อม ทำแยม ทำน้ำผลไม้ น้ำเชอรี่

เอื้องผึ้ง รหัส 7-34190-001-467
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Dendrobium linleyi Steud.
ชื่อพ้อง : Dendrobium aggregatum Roxb.
ชื่อสามัญไทย : เอื้องผึ้ง
วงศ์ย่อย :Epidendroideae
ชื่ออื่น : -ต้น : ต้นเป็นลำรูปรี มักจะแบนเล็กน้อยยาว 5 - 12 ซม. กว้าง 1.5 -2.5 ซม. มีสันและร่องตามยาว ผิวแห้ง สีเขียวเข้ม หรือเขียวอมม่วง ขึ้นเป็นกระจุกแน่น
ใบ : มี 1 ใบเกิดที่ยอด ใบรูปรี ยาว 6 - 12 ซม. กว้าง 2 - 2.5 ซม. แผ่นใบหนาแข็งและเหนียว สีเขียวเข้ม ปลายใบแหลมมน หรือหยักเว้าตื้นๆ
ดอก : ช่อดอกเกิดจากข้อที่ต้น ช่อดอกอ่อนห้อยลงเป็นพวงยาว 15 - 40 ซม. ทั้งช่อกว้าง 7 - 10 ซม. ก้านดอกผอม ยาว 3 - 4 ซม. ดอกขนาด 2 - 2.5 ซม. ดอกบานใหม่สีเหลืองอมเขียว วันต่อมาสีจะเข้มขึ้นจนเป็นสีเหลืองอมส้ม ดอกบานทนประมาณ 1 สัปดาห์ มีกลิ่นหอมอ่อนๆฤดูดอก : กุมภาพันธ์ - พฤษภาคมแหล่งที่พบในประเทศไทย : ป่าดิบแล้งเกือบทุกภาค ยกเว้นภาคกลางเขตการกระจายพันธุ์ : สิกขิม ภูฏาน อินเดีย จีน พม่า ลาว และเวียดนาม

215  พุดร้อยมาลัย
ชื่อพื้นเชื่อพื้นเมือง    พุดร้อยมาลัย
ชื่อวิทยาศาสตร์     Tabernaemontana pandacaqui Poir
ชื่อวงศ์   APOCYNACEAE
ลักษณะวิสัย   ไม้พุ่ม
ลักษณะพิเศษของพืช :กลีบดอกบิดเกลียวคล้ายกังหัน
พุด (พุดร้อยมาลัย) เป็นไม้พุ่มกลาง ต้นสูงประมาณ ๒-๓ เมตร ลำต้นสีน้ำตาลมีปุ่มเล็กตามต้นและกิ่ง ตารมต้นและใบมียาง ใบเดี่ยวออกเป็นคู่สลับตามก้านข้อ ใบสีเขียวเข้ม ดอกออกเป็นช่อตามปลายกิ่ง กลีบดอก ๕ กลีบ สีขาว บานในเวลากลางคืนและโรยในตอนเช้า ออกดอกตลอดปี ดอกตูมใช้ร้อยมาลัย

214   ก้ามกุ้งสีทอง
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Heliconia psittacorum L.f. x
H. spathocircinata Aristeg. Musoid 'Golden Torch'
ชื่อวงศ์ :  HELICONIACEAE   
ชื่อสามัญ : Parrot, Parrot flower, Yellow bird
ชื่อพื้นเมือง : ธรรมรักษา
ลักษณะทั่วไป (Characteristic) : ไม้ล้มลุก ลำต้นใต้ดิน ลำต้นเทียมสีเขียวผอมเรียว แตกกอ เป็นพุ่มแน่น
ใบ (Foliage) : ใบเดี่ยว เรียงเวียนสลับ ใบรูปขอบขนานแกมรูปไข่ ยาว 10-50 เซนติเมตร ปลายใบแหลมมีติ่ง
โคนใบมนหรือแหลมเป็นรูปลิ่ม ขอบใบเรียบหรือเป็นคลื่นเล็กน้อย แผ่นใบหนา ผิวใบด้านบนเกลี้ยง  สีเขียวเป็นมัน อาจมีผิวเหลือบสีแดง เส้นกลางใบหนา ก้านใบยาว
ดอก (Flower) :  สีเหลือง ออกเป็นช่อแบบช่อแยกแขนงที่ปลายกิ่ง ช่อดอกตั้งยาว 7-18 เซนติเมตร  มีกาบรอง ดอก 4-8 อัน โค้งเรียวยาวปลายแหลม เรียงห่างสลับกันเป็นสองแถวในแนวตั้ง ระนาบเดียวกัน ผิวเรียบเป็นมัน สีเหลืองหรืออาจมีจุดประสีแดง   กาบรองดอกอันล่างสุดมีสันและปลายสีเขียว กลีบดอกค่อนข้างตรง ผิวเกลี้ยงไม่มีขนปกคลุม ปลายกลีบดอกมีสีเหลือบเขียวเล็กน้อย
ผล (Fruit) : ผลสด รูปไข่ ยาว 0.75-1 เซนติเมตร ผิวมัน สีคราม
การใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) : ดอกสวย ปลูกมุมอาคาร บังกำแพง ริมลำธาร น้ำตก ปลูกริมถนน ริมทางเดิน ริมสระว่ายน้ำ ริมทะเล ทนน้ำท่วมขัง เเฉะ
ประโยชน์ : นิยมปลูกเพื่อตัดดอกเนื่องจากมีอายุการปัก

213  กล้วยด่าง
http://www.garden2u.com/data/848C_1doc.html
ชื่อพื้นเมือง กล้วยด่าง
ชื่อพื้นเมือง กล้วยด่าง
ชื่อวิทยาศาสตร์ Heliconia illustris aureo-striata
ชื่อวงศ์ HELIEONIACEAE
ชื่อสามัญ –
กล้วยด่าง (Heliconia indica Lamarck cv. Striata) เป็นกล้วยประดับที่มีความงามแปลกตาที่ใบ คือ แผ่นใบด้านบนสีเขียวจะมีแต้มด่างเป็นสีเหลืองูกระจายอยู่โดยทั่ว พบตามสภาพธรรมชาติทั่วไปในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ลักษณะทั่วไป เป็นพันธุ์ไม้ที่แตกกอ มีก้านใบ ลักษณะใบเป็นใบเดี่ยว แผ่นใบคล้ายพาย ปลายใบแหลม โคนใบมน ขอบใบเรียบ พื้นใบสีเขียวเส้นกลางใบขาว และมีสีขาวเป็นปื้นตามใบ
การขยายพันธุ์ แยกหน่อ
ประโยชน์
ปลูกประดับสวน

211
ชื่อวิทยาศาสตร์    Monstera delicosa Liebm.
ชื่อวงศ์: ARACEAE
ชื่อท้องถิ่น: พลูฉีก  พลูแฉก
ชื่อสามัญ : Mexican breadfruit, Swiss cheese plant
ลักษณะวิสัย: ไม้ล้มลุก

ลักษณะทั่วไป:  เป็นไม้เลื้อยที่มีรากตามข้อ  มีรากออกตามข้อของลำต้น  ช่วยในการเกาะยึด  ก้านใบยาว  ใบคล้ายรูปหัวใจ  แผ่นใบอาจเว้าลึกหลายแห่ง 
หรือไม่เว้าเลยก็มี  ใบมีสีเขียวเป็นมัน  ดอกสีขาวออกเป็นช่อเดี่ยว  หรือเป็นกลุ่มบริเวณใกล้ยอด

สาระสำคัญ: เป็นพืชที่มีพิษ
ส่วนที่เป็นพิษ  ยางจากต้น และสารจากต้น
สารพิษ :   สารในต้น สารพิษและสารเคมีอื่นๆ calcium oxalate, lycorine alkaloids
การเกิดพิษ : ถ้าเคี้ยวเข้าไปจะทำไห้ปาก ลิ้น เพดาน แสบและร้อนแดง เกิดอาการอาเจียน ท้องเสียเล็กน้อย เนื่องจากสารพิษไประคายเคือง mucosa และไปกระตุ้นระบบประสาทส่วนกลางที่ควบคุมการอาเจียน
การรักษา : เมื่อได้รับสารพิษจากต้นให้ยาระงับปวดจำพวก meperidine(Demerol) บ้วนปากและกลั้วคอ รับประทาน aluminum magnesium hydroxide งดอาหารจำพวกไขมัน ให้อาหารอ่อนๆ
ประโยชน์: ใช้เป็นไม้ประดับใบสวยงาม