งานสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียน โรงเรียนวารินชำราบ สพม. อบอจ.

ชื่อวิทยาศาสตร์   Michelia champaca Linn.
วงศ์         MAGNOLIACEAE
ชื่ออื่นๆ      ทั่วไป : จัมปา (Champa)   มลายู : จำปากอ (Champa-ko)
ถิ่นกำเนิด   จีน อินเดีย ไทย มาเลเซีย อินโดนีเซีย
รูปลักษณะ      เป็นไม้ต้นลำต้นขนาดกลาง ลำต้นกลมใบสีเขียวคล้ายใบมะม่วง ดอกเป็นดอกเดียว มีสีเหลือง กลีบยาวและหอมมาก ฝักบิดๆ งอๆ เมล็ดในเล็กสีแดงเข้ม
สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา
เปลือกต้น-ฝาดสมาน แก้ไข เป็นยาถ่าย
รากแห้งและเปลือกหุ้มราก-ผสมกับนมสำหรับบ่มฝี
ดอก-แต่งกลิ่นเครื่องสำอาง ขับลม ขับปัสสาวะใช้แก้วิงเวียน อ่อนเพลีย หน้ามืดตาลาย โรคเรื้อน
ใบ-แก้โรคประสาท แก้ป่วงเนื้อไม้-บำรุงประจำเดือนสตรี

ชื่อสาม้ญ (Phrik-thai),  Black pepper, White pepper

ชื่อวิทยาศาสตร์    Piper nigrum Linn.
วงศ์         PIPERACEAE
ถิ่นกำเนิด      ศรีลังกา  อินเดีย  ไทย
รูปลักษณะ   ไม้เลื้อยเนื้อแข็ง รากฝอยออกบริเวณข้อเพื่อใช้ยึดเกาะข้อโป่งนูน ใบเป็นใบเดี่ยวรูปไข่สีเขียวหนาแข็งเรียงสลับ กว้าง 5-8 ซม. ยาว 8-11 ซม.ดอกเป็นช่อยาว ออกที่ซอกใบ ดอกย่อยสมบูรณ์เพศสีขาวแกมเขียว ผลมีลักษณะกลมจัดเรียงตัวแน่นอยู่บนแกน ผลอ่อนสีเขียว เมื่อสุกมีสีแดง
พริกไทยแบ่งตามวิธีการเก็บ และเตรียมได้เป็น 2 ชนิด คือพริกไทยดำ (black pepper) และพริกไทยล่อน (white pepper) พริกไทยดำ เตรียมได้จากการนำผลพริกไทยที่โตเต็มที่ แต่ยังไม่สุก มาตากแห้ง ส่วนพริกไทยล่อนได้จากการนำผลพริกไทยที่สุกแล้ว มาแช่ในน้ำ เพื่อลอกเปลือกชั้นนอกออกไป จากนั้นนำไปตากแห้ง

พริกไทยเป็นเครื่องเทศ ใช้แต่งกลิ่นรสและช่วยถนอมอาหาร
พริกไทยเป็นเครื่องเทศในฐานะเครื่องชูรสอาหารโดยนำมาเป็นส่วนประกอบในอาหาร ได้หลายชนิด
ประโยชน์
- ใช้ขับลม ขับเสมหะ ขับปัสสาวะ
- ช่วยระงับอาการปวดท้อง จุกเสียด
- ช่วยกระตุ้นให้กระเพาะอาหารหลั่งน้ำย่อยได้มากขึ้น
สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา
ใบ – แก้ลมจุกเสียดแน่น
ผล – ผลที่ยังไม่สุก นำมาเป็นเครื่องเทศ
ผลแก่จัดแต่ยังไม่สุกแห้ง มีรสเผ็ดร้อนมีกลิ่นหอมลดอาการท้องอืดเฟ้อ แน่นจุกเสียด และช่วยขับลม บำรุงธาตุ เจริญอาหาร ขับเหงื่อ ขับปัสสาวะและกระตุ้นประสาท พบว่าผลมีน้ำมันหอมระเหยและแอลคาลอยด์ piperine
เมล็ด – ขับลม  ขับเสมหะ  บำรุงธาตุ
ดอก – แก้ตาแดง
ชาวจีนใช้พริกไทยระงับอาการปวดท้อง แก้ไข้มาลาเรีย แก้อหิวาตกโรค มีรายงานว่า piperine สามารถใช้แก้ลมบ้าหมู (Antiepileptic) ได้ และเมื่อเตรียมอนุพันธ์ของ piperine คือ Antiepilepsinine พบว่าสามารถแก้อาการชักได้ผลดีกว่า และมีผลข้างเคียงน้อยกว่า

อบเชยต้น รหัส 7-34190-001-188
ชื่อวิทยาศาสตร์ :   Cinnamomum bejolghota (Buch.-Ham.) Sweet
ชื่อสามัญ :   Cinnamon
ชื่อวงศ์ :  LAURACEAE

ชื่ออื่น : กระแจะโมง กะเชียด กะทังนั้น (ยะลา) กระดังงา (กาญจนบุรี) กะพังหัน โกเล่ เนอม้า (กะเหรี่ยง-กาญจนบุรี) เขียด เคียด เฉียด ชะนุต้น (ภาคใต้) มหาปราบตัวผู้ อบเชย อบเชยต้น (ภาคกลาง)  ดิ๊กซี่สอ (กะเหรี่ยง-เชียงใหม่) บอกคอก (ลำปาง) ฝักดาบ (พิษณุโลก) พญาปราบ (นครราชสีมา) สะวง (ปราจีนบุรี)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : ไม้ต้น  ใบและเปลือกหอม   ใบ เดี่ยว  เรียงตรงข้าม  เมื่อขยี้ใบจะมีกลิ่นหอม   ดอกช่อ ออกที่ปลายกิ่ง  สีเหลืองอ่อนหรือเขียวอ่อน  เหม็น  กลีบรวมชั้นนอก 3 กลีบ  คล้ายกลีบเลี้ยง   กลีบรวมชั้นใน 3 กลีบ  แยกกันแต่ติดตรงโคน ผลสด แก่สีม่วงดำ
ส่วนที่ใช้ : เปลือก ใบ
สรรพคุณและวิธีใช้
เปลือก 
- หอมหวาน บำรุงดวงจิต แก้อ่อนเพลัน ทำให้มีกำลัง ขับผายลม   
- เปลือกต้ม หรือทำเป็นผง แก้โรคหนองในและแก้โทษน้ำคาวปลา
- ใช้เป็นยานัตถุ์ แก้ปวดศีรษะ ปรุงรับประทานเป็นยาบำรุงกำลัง และปรุงเป็นยาแก้บิด และไข้สันนิบาต
ใบ - เป็นสมุนไพรหอม ปรุงเป็นยาหอม แก้ลมวิงเวียนและจุกเสียดแน่นและลงท้อง เป็นยาบำรุงกำลัง และบำรุงธาตุ
รากกับใบ - ต้มน้ำรับประทาน แก้ไข้เนื่องจากความอักเสบของสตรีที่คลอดบุตรใหม่ๆ

มะขามป้อม รหัส 7-34190-001-187
ชื่อสามัญEmblic Myrobalan, Malacca Tree
ชื่อวิทยาศาสตร์Phyllanthus emblica Linn.
ชื่อวงศ์   EUPHORBIACEAE
ชื่ออื่น กำทวด
รูปลักษณะ
ไม้ยืนต้น สูง 8-20 เมตร ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปขอบขนาน กว้าง 0.25-0.5 ซม. ยาว 0.8-1.2 ซม. ดอกช่อ ออกเป็นกระจุกที่ซอกใบ แยกเพศ อยู่บนต้นเดียวกัน ดอกย่อยสีนวล ผลเป็นผลสด รูปกลม ผิวเรียบ มีเส้นพาดตามยาว 6 เส้น เมล้ด กลม สีเขียวเข้ม
สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา
เนื้อผลแห้งหรือสด - รับประทานขับเสมหะ ทำให้ชุ่มคอ ผลแห้งต้มกินแก้ไข้ น้ำคั้นผลสดแก้ท้องเสีย ขับปัสสาวะ มีวิตามินซีใช้แก้โรคเลือดออกตามไรฟัน
เปลือกต้นต้มน้ำดื่มแก้ไอ ผลสดมีวิตามินซีสูง ใช้รักษาโรคเลือดออกตามไรฟัน ผลใช้แก้ไอ ขับเสมหะ
ทำให้ชุ่มคอ ช่วยลดอาการกระหายน้ำ เนื้อไม้ใช้ทางการเกษตร ใบสดและเปลือกต้นย้อมผ้าให้สี้นำตาลแกมเหลือง

สมอไทย รหัส 7-34190-001-186
ชื่อวิทยาศาสตร์   Terminalia    chebula   Retz.
ชื่อวงศ์ COMBRETACEAE
ชื่ออื่นๆ   ม่าแน่   สมออัพยา   หมากแน่ะ   Chebulic  myrabolans,  Myrobolan  wood
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ไม้ยืนต้น สูง (5-) 20-30 เมตร กิ่งอ่อนมีขนสีเหลืองถึงน้ำตาลเหลือง  ร่วงเร็ว  ใบเดี่ยว  เรียงตรงข้ามหรือเกือบตรงข้าม  รูปไข่  รูปไข่แกมใบหอกถึงรูปวงรีกว้าง  กว้าง 2.5-5.5  (-8.5) ซม. ยาว 4.5-11 (-15.5) ซม.  ปลายใบมนหรือกลมโคนใบกลมหรือตัด หรือเบี้ยว ผิวใบมีขน  เส้นใบ 5-8 (-10) คู่ ก้านใบยาว 8-18 ซม. (-24)ซม. ที่รอยต่อระหว่างก้านใบและแผ่นใบมีต่อม 2 ต่อม ใบประดับรูปแถบ กว้าง 0.3-0.5 มม. ยาว 3.5มม. ปลายแหลม มีขนทั้งสองข้าง ดอกช่อเชิงลดออกที่ซอกใบและปลายกิ่ง ยาว3-5 ซม. แกนกลางมีขนสั้น ดอกย่อยสีขาว ไม่มีก้านต้น กลีบเลี้ยงเชื่อมติดกัน ปลายแยกเป็นแฉก รูปคล้ายสามเหลี่ยมกว้าง กว้าง 0.7-0.8 มม. ยาว 0.5-0.8 มม. ผลสดรูปกระสวยกว้างถึงเกือบกลม กว้าง 1.3-2.1 ซม. ยาว 2- 3.6ซม. ผิวเกลี้ยง มีสันมน 5-10 สัน
สรรพคุณ
เปลือกต้น ถ่ายน้ำเหลือง
   แก่น แก้ตาอักเสบ  แก้ไข้
   ใบ  ระบายอ่อนๆ  แก้พิษร้อนใน  แก้กระหายน้ำ  รู้ถ่ายรู้ปิดเอง คุมธาตุ แก้ไข้เพื่อเสมหะ แก้ลมจุกเสียด  ผายธาตุ
   ผล ระบายอ่อนๆ รู้ถ่ายรู้ปิดเอง คุมธาตุ แก้บิด  แก้ไข้  แก้เสมหะพิการ  แก้ดีพิการ  ดีพลุ่ง  ดีเดือด แก้กษัย  แก้อ่อนเพลีย  เบื่ออาหาร แก้ไข้เพื่อลม  แก้น้ำดี แก้คูณเสมหะ แก้ไข้เพื่อดี  แก้ริสีดวงทวาร  แก้เจ็บคอ แก้โรคลม แก้ลมจุกเสียด
แก้ในกองลม ใช้ระบายในโรคป่วงหรือลมป่วงต่างๆ แก้ไข้เสมหะ แก้เสมหะ แก้โลหิตและดี ถ่านพิษไข้  แก้พิษร้อนใน แก้พิษร้อนภายใน แก้กระหายน้ำแก้โลหิตในท้องแก้ไข้เพื่อโลหิต ก้อนแข็งจากใบและยอดอ่อน แก้อุจจาระธาตุพิการแก้อติสาร  แก้บิดมูกเลือด คุมธาตุ แก้ไข้ในกองอติสารและอุจจาระธาตุ แก้ไข้เนื่องจากลำไส้อักเสบ  แก้พิษไข้ แก้พิษทำให้ร้อน แก้อาเจียน  แก้เสมหะพิการ แก้เม็ดยอดภายใน สมานแผล
ไม่ระบุส่วนที่ใช้ แก้ลมจุกเสียด  ผายธาตุ แก้ท้องผูกเรื้อรัง รู้ถ่ายรู้ปิดเอง ระบายพิษอุจจาระ ขัยระดู