งานสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียน โรงเรียนวารินชำราบ สพม. เขต 29

ฝ้ายคำ  สุพรรณิการ์
วงศ์ : COCHLOSPERMACEAE
ชื่อวิทยาศาสตร์ :

Cochlospermum religiosum (L.) Alston
Cochlospermum regium (Mart. & Schrank) Pilg.(ฝ้ายคำซ้อน)
Cochlospermum gossypium De Candole
(Syn. Maxmiliana gossypium Kuntze หรือ Bombax gossypium L.)
ชื่อสามัญ : Yellow Silk Cotton, Butter-Cup (Single), Butter-Cup (Double),Torchwood

เป็นต้นไม้ผลัดใบสูง 7-15 เมตร กิ่งก้านคดงอ ใบรูปหัวใจ แผ่นใบแยกเป็น 5 แฉก
ขอบใบเป็นคลื่น ดอกเป็นช่อออกกระจายที่ปลายกิ่ง บานทีละดอก ดอกเหลืองมีกลิ่น กลีบบาง
เกสรสีเหลือง รังไข่มีขน ผลกลมเมื่อแก่แตก 3-5 พู ภายในมีเมล็ดรูปไตสีน้ำตาล
หุ้มด้วยปุยขาวคล้ายปุยฝ้าย ออกดอกเกือบตลอดปี ดอกดกมาก ราวกุมภาพันธ์-เมษายน
มีถิ่นกำเนิดในอินเดียทางตะวันตกเฉียงเหนือของภูเขาหิมาลัย และเป็นไม้พื้นเมือง ของพม่าด้วย
ในศรีลังกามักปลูกบริเวณพระอุโบสถ เป็นดอกไม้บูชาพระ
ในเมืองไทยทางเหนือ เรียกว่า ฝ้ายคำ นำเข้ามาประเทศไทยกว่า 50 ปีมาแล้ว
เป็นต้นไม้ประจำจังหวัด นครนายก
เป็นดอกไม้ประจำมหาวิทยาลัยรามคำแหง

อ้างอิง
พรรณไม้ในสวนหลวง ร.9. 2531. กรุงเทพฯ : มูลนิธิสวนหลวง ร.9.
สารานุกรมไม้ประดับในประเทศไทย. 2524. กรุงเทพฯ : กองบรรณาธิการบ้านและสวน.
อำนวย ปิ่นรัตน์. 2516. ดอกไม้เมืองไทย เล่ม 2. กรุงเทพฯ : วีรธรรม.
http://www.nikhomwit.net/supannika
---------------------------------------------------
ชอบดอกนี้.และก็เห็นพี่เจี๊ยบ http://pijitchon.multiply.com ถ่ายมาตั้งแต่ปีที่แล้ว
ปีนี้..เอามาลงอีกหลายอัลบั๊ม....ยิ่งกระตุ้นต่อมอยากมากยิ่งขึ้น......
พยายามหาแต่ก็ไม่เจอซักที..เมื่ออาทิตย์ก่อนผ่านไปแถวบางพระเจอหลายต้น
แต่ก็ไม่ได้เอากล้องไป.....วันนี้..ไปเก็บมาซะหน่อย

http://pintara.multiply.com/photos/album/105/105

มะอึก
ชื่อวิทยาศาสตร์ :  Solanum stramonifolium  Jacq.
วงศ์ :   Solanaceae
ชื่ออื่น :  มะเขือปู่ มะปู่ (ภาคเหนือ)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :  ไม้พุ่ม สูง 1-2 เมตร ทุกส่วนมีขนละเอียดสีน้ำตาลอ่อนปกคลุม ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับ รูปไข่กว้าง กว้าง 15-25 ซม. ยาว 20-30 ซม. โคนใบเว้าหรือตัด ขอบใบหยักเว้าเป็นพู แผ่นใบสีเขียว มีขนทั้งสองด้าน ดอก ออกเป็นช่อกระจุกที่ซอกใบ ดอกสีขาว กลีบดอกมี 5 กลีบ โคนเชื่อมติดกัน ปลายแหลม เกสรเพศผู้สีเหลือง เป็นเส้นรวมเป็นยอดแหลม ผล รูปทรงกลม ขนาด 1.8-2 ซม. ผิวมีขนยาวหนาแน่น ผลสุกสีเหลืองแกมน้ำตาล เมล็ดแบน มีจำนวนมาก
ส่วนที่ใช้ :  ผล  ใบ  ราก  เมล็ด
สรรพคุณ :
•   ผล  -  เป็นอาหาร กัดฟอกเสมหะ แก้ไอ
•   ใบ - เป็นยาพอก แก้คัน
•   ราก - แก้ปวด แก้ไข้ พอกแก้คัน
•   เมล็ด - แก้ปวดฟัน (โดยเผาสูดดมควันเข้าไป) 

โมกหลวง
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Holarrhena pubescens   Wall.ex G.Don   
ชื่อวงศ์ : APOCYNACEAE   
ชื่ออื่นๆ : โมกหลวง มูกหลวง ยางพุด
ลักษณะ :
ไม้ต้น สูงได้ถึง 15 เมตร ทุกส่วนมียางขาว ใบ เดี่ยว เรียงตรงข้าม รูปรีหรือรูปรีแกมขอบขนาน กว้าง 4-8 ซม. ยาว 5-15 ซม. ดอก สีขาว กลิ่นหอม ออกเป็นช่อ กลีบเลี้ยง 5 กลีบ ขนาดเล็ก ยาว 1.5-2 มม. มีขนทั้ง 2 ด้าน กลีบดอกเป็นหลอด ปลายแยกเป็น 5 กลีบ กว้าง 4-7 มม. ยาว 1-1.5 ซม. มีขนทั้งสองด้าน ผล แห้งแตก กว้าง 3-6 มม. ยาว 20-30 ซม. เมล็ดมีขน
     การกระจายพันธุ์ : พบตามป่าเต็งรัง ที่ระดับความสูงไม่เกิน 1,000 เมตร ออกดอกเดือน ก.พ.-เม.ย. ผลแก่เดือน ก.ย.-พ.ย.       
ประโยชน์ :
ชาวบ้านนิยมนำดอกไปถวายพระ ยาง ใช้รักษาแผลเน่าเปื่อย    ข้อมูลจาก : ไม้ต้นในสวน Tree in the Garden
http://www.qsbg.org/database/botanic_book%20full%20option/search_detail.asp?Botanic_ID=1738


โมกใหญ่

ชื่ออื่น :    โมกหลวง
ชื่อวิทยาศาสตร์ :    Holarrhena pubescens Wall.ex G.Don
ชื่อวงศ์ :    วงศ์โมก (APOCYNACEAE)

ช่วงที่ดอกหอม :    ตลอดวัน
ช่วงที่ดอกบาน :    มีนาคม - เมษายน

ลักษณะ :    ไม้ต้นขนาดเล็ก  สูง 5 - 10 เมตร
   มีเปลือกต้นสีน้ำตาลอ่อน  ทุกส่วนมียางสีขาว
   ใบเดี่ยวออกตรงข้าม  รูปไข่  ปลายเรียวแหลม
   หรือเป็นติ่งแหลม  ผิวใบด้านล่างมีขนอ่อนนุ่ม
   ดอกออกเป็นช่อที่ปลายกิ่งสีขาว  มีดอกย่อย
   จำนวนมาก  บานเกือบพร้อมกันทั้งช่อ
   กลีบดอกมี 5 กลีบ  เวียนเรียงขวา

การขยายพันธุ์ :   เพาะเมล็ด  ปลูกลงแปลงกลางแจ้ง
   ต้องการความชื้นน้อย
การใช้ประโยชน์ :    ปลูกเป็นไม้ประดับ  เปลือกต้นแก้บิดแก้เสมหะ
http://www.nrru.ac.th/web/plant_flower/body/37.htm

ต้นโมกหลวง หรือ โมกใหญ่ Holarrhena pubescens
(1/1)
Montela_Hoya:

ชื่อวิทยาศาสตร์ :   Holarrhena pubescens  Wall. ex G. Don

วงศ์ :   APOCYNACEAE

ชื่อ อื่น :  ซอทึ, พอแก, ส่าตึ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน); พุด (กาญจนบุรี); พุทธรักษา (เพชรบุรี); มูกมันน้อย, มูกมันหลวง, มูกหลวง, โมกเขา, โมกทุ่ง, โมกหลวง (ภาคเหนือ); โมกใหญ่ (ภาคกลาง); ยางพูด (เลย); หนามเนื้อ (เงี้ยว-ภาคเหนือ)

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :  ไม้ต้นขนาดเล็ก สูง 5-10 เมตร ทุกส่วนของต้นมีน้ำยางสีขาว ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม กว้าง 3.5-14 ซม. ยาว 7-30 ซม. ก้านใบยาว 0.4-1.2 ซม. แผ่นใบบางคล้ายกระดาษ รูปรีหรือขอบขนาน โคนใบป้านหรือรูปลิ่ม ปลายเรียวแหลม หรือเป็นติ่งแหลม ขอบเรียบ ผิวใบด้านบนและด้านล่างเป็นมัน เกลี้ยง หรือมีขนสั้นนุ่ม ดอกช่อแบบช่อกระจุก ดอกย่อยมีก้าน ดอกย่อยที่ด้านข้างเท่ากัน  มีขนาดเล็กกว่าดอกย่อยที่ตรงกลางช่อ ช่อดอกยาว 4-14 ซม. ก้านช่อยาว 0.9-3.5 ซม. หรือไม่มีก้านช่อ ทุกส่วนเกลี้ยง หรือมีขนสั้นนุ่ม ดอกย่อยประกอบด้วย ก้านดอกย่อยสั้นมากหรือไม่มีก้าน ก้านดอกย่อย วงกลีบเลี้ยงเชื่อมติดกัน ปลายแยก 5 แฉก ปลายของแต่ลุแฉกแหลม วงกลีบดอกเชื่อมกันเป็นรูปดอกเข็ม ปลายแยก 5 แฉก กว้างประมาณ 0.4-0.8 ซม. ยาวประมาณ 0.7-2.3 ซม. สีขาว รูปขอบขนาน ปลายมน เกสรเพศจำนวน 5 อัน แยกกัน เกสรเพศเมีย 1 อัน อยู่เหนือวงกลีบ ผลแตกแนวเดียว รูปแถบเรียวยาว กว้างประมาณ 0.5 ซม. ยาว 37-45 ซม. ก้านผลยาว 1.6-2.5 ซม. เมล็ดจำนวนมาก มีปีกบาง
ส่วนที่ใช้ : เปลือกต้น ใบ ผล เมล็ดใน กระพี้ แก่น ราก
สรรพคุณ :
เปลือกต้น - แก้บิด แก้ไข้พิษ
ใบ - ขับไส้เดือนในท้อง
ผล - ขับโลหิต    เมล็ดใน - แก้ไข้       กระพี้ - ฟอกโลหิต

ส่าเหล้าปัตตานี
ถ้า ไม่ใช่คนในแวดวงไม้หอม คงงงกับชื่อนี้มาก โดยเฉพาะคอเหล้าคงจะคิดว่าไม่ใช่ดอกไม้หอมเป็นแน่แท้ ดอกอะไรจะมีกลิ่นแบบส่าเหล้า แต่จริงๆแล้วถ้ารู้จักสายหยุดไม้หอมของไทยดี รู้จักกับส่าเหล้าปัตตานีอีกต้นหนึ่งก็คงไม่เสียหายอะไร

ส่า เหล้าปัตตานีมีชื่อสกุลเดียวกันกับสายหยุด คือ Desmos แค่คนละสปีชีส์แค่นั้น แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นก็อยู่ในวงศ์ Annonaceae หรือวงศ์กระดังงา ที่เราคุ้นเคยกันดี

ชื่อพื้นเมืองของส่าเหล้า ปัตตานีมีเยอะมาก เช่น พี้เขา  พีพวนน้อย  (นครพนม) นางดำ (นครศรีธรรมราช)  โยม (มลายู-ปัตตานี) ส่าเหล้าช้าง (ประจวบคีรีขันธ์)

ส่าเหล้าปัตตานี มีชื่อสามัญว่า Dwarf Ylang-Ylang Shrub และชื่อวิทยาศาสตร์คือ  Desmos cochinchinensis Lour.

เกสร ของส่าเหล้าปัตตานีมีสรรพคุณทางยา คือใช้เป็นยาบำรุงหัวใจ บำรุงกำลัง และบำรุงโลหิต ในประเทศจีนมีการศึกษาโดยใช้สารสกัดจากรากของส่าเหล้าปัตตานีในการต้าน มาลาเรีย
   
จุดเด่นที่เห็นก็ทราบทันทีว่าเป็นส่าเหล้าปัตตานี คือมีก้านดอกที่ยาวมากเมื่อเทียบกับพืชในวงศ์เดียวกัน คือประมาณครึ่งฟุตจนถึงเป็นฟุตก็มี บางคนที่ชอบพรรณไม้ชนิดนี้ก็เลยเรียกว่าแม่ดอกก้านยาว ซึ่งมี  2 แบบคือแบบก้านดอกสีเขียวและก้านดอกสีม่วงเข้มหรือดำ มีกลีบเลี้ยงรูปสามเหลี่ยม ดอกมีกลีบดอก 6 กลีบ กลีบดอกเรียงเป็น 2 ชั้น ชั้นละ 3 กลีบ กลีบชั้นนอกรูปหอก กว้าง 1.5-2.5 เซนติเมตร ยาว 3.5 เซนติเมตร ชั้นในกลีบเล็กและสั้นกว่า

ส่าเหล้าปัตตานีชนิดก้านดอกสี เขียว ดอกมีขนาด เล็กถึงกลาง กลิ่นหอมอ่อนๆ ส่วนส่าเหล้าปัตตานีก้านดอกดำหรือม่วงเข้ม ดอกมีขนาดกลาง กลิ่นหอมแรงกว่าชนิดก้านเขียวเล็กน้อย แต่ก้านดอกจะยาวกว่าชนิดก้านเขียว ดอกจะห้อย ดิ่งลงมา

ดอกอ่อนมีสีเขียวพอบานเป็นสีเหลือง บานได้สัก 2-3 วัน กลิ่นหอมอ่อนตั้งแต่เช้าและหอมมากขึ้นในตอน กลางคืน ออกดอกตลอดปี และแน่นอนถ้าอยู่ในวงศ์กระดังงาจึงเป็นพวกไม้พุ่มรอเลื้อย สามารถเลื้อยพาดไปได้ไกลเป็นสิบเมตร แตกกิ่งไม่มาก เปลือกนั้นเรียบมีสีน้ำตาล มีจุดสีขาว เนื้อไม้เหนียว โคนใบมน ปลายใบแหลม

ผล ของส่าเหล้าปัตตานีเป็นผลกลุ่ม ก้านช่อผลยาว เหมือนก้านดอก มีผลย่อยไม่เกิน 20 ผล  ผลอ่อนสีเขียว เมื่อแก่กลายเป็นสีดำ มี 2-6 เมล็ด ขยายพันธุ์ได้โดยการเพาะเมล็ด และการตอนกิ่ง

ตามธรรมชาติสามารถพบส่า เหล้าปัตตานีขึ้นตาม ป่าดิบชื้นและป่าเบญจพรรณทั่วประเทศ ที่ระดับความสูง 100-600 เมตร ปัจจุบันสามารถหาซื้อมาปลูกกันได้ตามร้านขายต้นไม้หอมไทย อาจจะปลูกเป็นไม้กระถางไว้เลื้อยไปตามต้องการ หรือถ้าจะปลูกส่าเหล้าปัตตานีลงดินต้องทราบว่าเป็นพืชที่ชอบอยู่ในที่ร่มชอบ แสงรำไร จะแตกต่างจากต้นสายหยุดที่ชอบแสงแดดและชอบอยู่ที่กลางแจ้ง

นิตยสารหมอชาวบ้าน เล่ม : 363
เดือน-ปี : 07/2552
คอลัมน์ : ต้นไม้ใบหญ้า
นักเขียนหมอชาวบ้าน : ดร.ปิยรัษฎ์ เจริญทรัพย์

http://www.doctor.or.th/node/7868

มะค่าโมง
ชื่อวิทยาศาสตร์ Afzelia xylocarpa (Kurz) Craib
วงศ์ LEGUMINOSAE - CAESALPINIOIDEAE
ชื่ออื่น มะค่าใหญ่ มะค่าหลวง
ไม้ต้น  ขนาดใหญ่ แต่สูงไม่มากนัก ผลัดใบ แตกกิ่งต่ำ เรือนยอดเป็นพุ่มกว้าง ลำต้นมักเป็นครีบและปุ่มปม โคนเป็นพูพอน
เปลือก  สีน้ำตาลอ่อนหรือชมพูอมน้ำตาล แตกสะเก็ดเป็นหลุมตื้น ๆ
ใบ  ประกอบเรียงสลับ ใบย่อยติดตรงข้ามกันเป็นคู่ 3 - 5 คู่ แผ่นใบรูปไข่แกมรูป ขอบขนาน กว้าง            2 - 5 เซนติเมตร ยาว 4 - 9 เซนติเมตร โคนใบมนหรือหยักเว้าเล็กน้อยปลายใบทู่เป็นติ่ง
ดอก  ออกรวมกันเป็นช่อตามปลายกิ่ง ช่อยาว 5 - 15 เซนติเมตร กลีบดอกมี 4 กลีบ แต่ละกลีบซ้อนทับกัน มีเพียงกลีบบนสุดเพียงกลีบเดียวที่เจริญขึ้นเป็นกลีบดอกสีแดงเรื่อ ๆ หรือแดงอมชมพู
ผล  เป็นฝักแบนแข็ง รูปบรรทัดสั้น ๆ กว้าง 7 - 10 เซนติเมตร ยาว 12 - 20 เซนติเมตร  แตกออกเป็น 2 ซีก เมื่อแห้ง เมล็ดแก่สีดำเป็นมัน เรียงตามขวาง 4 - 5 เมล็ด   แต่ละเมล็ดมีเยื่อหนารูปถ้วยสีเหลืองสดห่อหุ้ม ส่วนฐานอยู่
นิเวศวิทยา ขึ้นในป่าเบญจพรรณชื้นและป่าดิบแล้งใกล้แหล่งน้ำ ทุกภาคยกเว้นภาคใต้ สูงจากระดับน้ำทะเล 100 -600 เมตร
ออกดอก กุมภาพันธ์ - มีนาคม ฝักแก่ มิถุนายน - สิงหาคม
ขยายพันธุ์ โดยเมล็ด
วิธีปฏิบัติต่อเมล็ดและการเพาะเมล็ด 
  1.  ตัด - ทำแผลที่ปลายเมล็ดแช่น้ำไว้ 1 คืน ก่อนเพาะ
2.   การเพาะอาจเพาะลงถุงพลาสติกหรือเพาะในแปลงเพาะ
ข้อสังเกตและผลการทดลอง 
  1.  เมล็ดจะงอกภายในประมาณ 7 วัน
              2. กล้าจากแปลงเพาะควรย้ายเมื่อเมล็ดเริ่มแทงรากและใบเลี้ยง
              3. ขนาดของกล้าที่พอย้ายปลูกได้อายุประมาณ 3 - 4 เดือนขึ้นไป สูงประมาณ 1 ฟุต
ประโยชน์ เนื้อไม้สีน้ำตาลอมเหลืองอ่อน แข็งเหนียว ทนทานขัดและชักเงาได้ดี ใช้ทำเสา รอด ตรง พื้น ไม้เครื่องบน ต่อเรือ เครื่องกลึง พานท้ายปืนและรางปืน ทำกลองโทน รำมะนา   เป็นไม้ที่ให้ปุ่มมะค่ามีลวดลายสวยงามและราคาสูง   เปลือกทำน้ำฝาดสำหรับฟอกหนัง เมล็ดอ่อนเนื้อในรับประทานได้

นิเวศวิทยา
      ขึ้นประปรายในป่าเบญจพรรณพื้นที่ที่ค่อนข้างชุ่มชื้นทางภาคเหนือภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคกลาง ส่วนภาคตะวันออก และภาคใต้มีขึ้นอยู่มากใน ป่าดงดิบ ป่าน้ำท่วม และตามท้องนา ทั่ว ๆ ไป
ออกดอก     
    กรกฎาคม - กันยายน   ไม่แน่นอนแล้วแต่สภาพพื้นที่และสิ่งแวดล้อม   เก็บเมล็ดได้ประมาณเดือน ธันวาคมขึ้นไป ผลแก่ จะแตกเพื่อโปรยเมล็ดในราวเดือน มีนาคม
ขยายพันธุ์ โดยเมล็ด
วิธีปฏิบัติต่อเมล็ดและการเพาะเมล็ด -
ข้อสังเกตและผลการทดลอง   
    1.  เมล็ดงอกใช้เวลาประมาณ 20 วัน
    2. ภายในระยะเวลาประมาณ 4 เดือน ต้นกล้ามีความสูงประมาณ 20 ซม. สามารถย้ายปลูกได้
ประโยชน์ เนื้อไม้ละเอียดแข็ง ใจกลางมักเป็นโพรง ใช้ทำสิ่งปลูกสร้างที่รับน้ำหนัก   เสา กระดานพื้น และเครื่องมือการเกษตร และนิยมปลูกเป็นไม้ประดับ

http://www.forest.go.th/nursery/PROVINCE_PLANT/SUKOTHAI.HTM

[/font][/size][/size]