งานสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียน โรงเรียนวารินชำราบ สพม. เขต 29

โมกบ้าน รหัส 7-34190-001-100   
ชื่อวิทยาศาสตร์ :  Wrightia religiosa Benth. ex Kurz
วงศ์ : APOCYNACEAE
ชื่อสามัญ :  -
ชื่ออื่น :  ปิดจงวา (เขมร-สุรินทร์); โมกซ้อน, โมกบ้าน (ภาคกลาง); หลักป่า (ระยอง)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : ไม้พุ่มขนาดเล็ก สูง 2-4 เมตร มียางมาก ใบเดี่ยวขนาดเล็กออกตรงกันข้าม แตกตามกิ่งไปในแนวเดียวกันเป็นแผงๆ ดอก มีขนดเล็กออกตามซอกใบเป็นช่อ 3 หรือ 5 ดอก ก้านดอกเรียวเล็ก ทำให้ดอกคว่ำหน้าลง มีทั้งชนิดโมกลาที่มีกลีบชั้นเดียวจำนวน 5 กลีบ และโมกซ้อนที่มีกลีบหลายชั้น เมื่อบานมีเส้นผ่าศูนย์กลาง 1.5-2 เซนติเมตร ดอกบานวันเดียวแล้วโรย มีผลเป็นฝักยาวเฉพาะชนิดโมกลา
ประโยชน์ :  ปลูกเป็นไม้ประดับ รากเป็นยารักษาโรคผิวหนัง
รากใช้รักษาโรคผิวหนัง  แก้พิษสัตว์กัดต่อย ใบ ใช้ขับน้ำเหลือง
ดอก เป็นยาระบาย  เปลือก เป็นยาเจริญอาหาร รักษาโรคไต
ยางจากต้นแก้บิด  มักปลูกเป็นไม้ประดับ ถิ่นกำเนิด  พม่า  เวียดนาม เขมร มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ เป็นพันธุ์ไม้ที่คนชอบแต่งเป็นรูปต่างๆ  ชอบขึ้นในที่ชุ่มชื้น 

มะระขี้นก รหัส 7-34190-001-099
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Momordica charantia linn.
วงศ์  CUCURBITACEAE
ชื่ออื่น : ผักไซ ผักสะไล มะไห่ ผักไห่ (ภากเหนือ)
ชื่อสามัญ BALSAM PEAR, BITTER CUCUMBER

ลักษณะทางพฤษศาสตร์
    ต้น เป็นไม้เลื้อย พันต้นไม้อื่น มีมือเกาะ ลำต้นเป็นเหลี่ยมมีขนปกคลุม ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกสลับลักษณะคล้ายใบแตงโม แต่เล็กกว่า มีสีเขียวทั้งใบ ขอบใบหยัก เว้าลึก มี 5 - 7 หยัก ปลายใบแหลม ดอก ออกดอกเดี่ยว ตามบริเวณง่ามใบ มีสีเหลืองอ่อน มี 5 กลีบ เกสรมีสีเหลืองแก่ถึงส้ม กลีบดอกบาง ช้ำง่าย ผล ผลเดี่ยว รูปกระสวย ผิวขรุขระ มีปุ่มยื่นออกมา ผลอ่อนมีสีเขียว ผลสุกมีสีเหลืองถึงส้ม ผลแก่แตกอ้าออก เมล็ด เมล็ดสุกมีสีแดงสด รูปร่าง กลม แบน

สรรพคุณ
    แก้เบาหวาน ลดระดับน้ำตาลในเลือด ผล ผลดิบ กินแก้โรคตับอักเสบ ปวดหัวเข่า ม้ามอักเสบ ผลสุกใช้ตั้นน้ำทาหน้าแก้สิว เป็นยาระบายอ่อนๆ ช่วยย่อยอาหาร เป็นยาเจริญอาหาร แก้โรคลมเข้าข้อ หัวเข่าบวม เป็นยาบำรุงน้ำดี เป็นยาขับพยาธิในท้อง ส่วนน้ำคั้นของผลมะระ มีสรรพคุณแก้ปากเปื่อย ปากเป็นขุย และบำรุงระดู ราก ปรุงเป็นยาบำรุง ฝาดสมาน แก้ริดสีดวงทวาร และเป็นยาธาตุส่วนที่ใช้เป็นยา ผลโตเต็มที่ แต่ยังไม่สุก มีรสขมจัด
ขนาดและวิธีใช้ ใช้ผลมะระปิ้งไฟ หรือลวกจิ้มน้ำพริก
สรรพคุณ ช่วยเจริญอาหาร การที่ผลมะระขี้นก ช่วยเจริญอาหารได้เพราะในเนื้อผลมีสารที่มีรสขมกระตุ้นให้น้ำย่อยออกมามากจึงทำให้รับประทานอาหารได้เพิ่มขึ้น

ฟักทอง   รหัส 7-34190-001-098
ชื่อพื้นเมือง       ฟักทอง (กลาง)  ฟักเขียว
                       มะฟักแก้ว (เหนือ) มะน้ำแก้ว (เลย)
                       หมากฟักเหลือง (ฉาน-แม่ฮ่องสอน)
                       หมักอื้อ (เลย,ปราจีนบุรี) น้ำเต้า (ใต้)
                       หมักคี้ส่า เหลืองเคส่า (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน)
ชื่อสามัญ           Pumpkin, Cushaw, Winter Squash
ชื่อวิทยาศาสตร์   Cucurbita moschata Decne.
วงศ์                  CUCURBITACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
      ฟักทองเป็นไม้เถาเลื้อย   มีลำต้นเลื้อยไปตามพื้นดิน   และมีหนวดยาวที่ข้อไว้สำหรับยึดเกาะ  ปลายหนวกแยกเป็น 3-4  แฉก  ลำต้นเป็นเถายาวอวบน้ำผิวเป็นร่องตามยาวใบ เป็นใบเดี่ยวรูปร่างคล้ายรูปห้าเหลี่ยม มีขนทั้งสองด้าน เมื่อจับดูจะรู้สึกสาก  ดอกมีทั้งดอกตัวผู้ และดอกตัวเมีย  มีรูปร่างคล้ายกระดิ่ง สีเหลือง ผลมีรูปร่างและขนาดแตกต่างกันตามพันธุ์  อาจมีรูปร่างตั้งแต่กลมแป้นจนถึงค่อนข้างแป้น ผิวมักเป็นตุ่มนูนและหยักเป็นร่อง เนื้อในผลมีสีเหลืองจนถึงเหลืองอมส้ม  เหลืองอมเขียว เมล็ดมีรูปร่างคล้ายไข่แบนเป็นจำนวนมาก
ประโยชน์ทางยา
ส่วนที่ใช้เป็นยา  เมล็ด  ราก  ขั้ว  น้ำมันจากเมล็ด  เยื่อกลางผล  ยาง
รสและสรรพคุณในตำรายาไทย
เมล็ด  รสมันขับพยาธิตัวตืด  ขับปัสสาวะ  บำรุงร่างกาย  แก้พิษปวดบวม
ราก    รสเย็นต้มน้ำดื่ม  บำรุงร่างกาย  แก้ไอ  ถอนพิษของฝิ่น  ดับพิษสัตว์กัดต่อย
ขั้ว     รสเย็นฝนกับมะนาวผสมใยฝ้ายเผาไฟ  รับประทานแก้พิษกิ้งกือกัด
น้ำมันจากเมล็ด  รสหวานมัน  รับประทานบำรุงประสาท
เยื่อผลกลาง รสหวานเย็น  พอก  แก้ฟกช้ำ  แก้ปวดอักเสบ
ยาง  แก้พิษผื่นคัน  เริมและงูสวัด

พู่ระหง รหัส 7-34190-001-097   
ชื่อสามัญ (common name) : fringed hisbicus
ชื่ออื่น ๆ (other name) : พู่เรือหงส์ หางหงษ์ ชุมบาห้อย
ลักษณะทั่วไป  พู่ระหงเป็นไม้พุ่มขนาดกลาง แตกกิ่งก้านสาขามาก เปลือกลำต้นและใบมียางเหนียว ใบเป็นใบเดี่ยว ลักษณะมนรี ปลายใบแหลมขอบใบเป็นจักคล้ายฟันเลื่อย ดอกเป็นดอกเดี่ยว ออกตามปลายกิ่ง ดอกสีแดงมีกลีบ 5 กลีบ กลีบดอกงุ้มเข้าหาก้านดอก เกสรตัวผู้ยาวพ้นดอกออกมามาก
การขยายพันธุ์  ใช้กิ่งปักชำ
ประโยชน์ทางสมุนไพร  รากและใบ ใช้รักษาไข้ในเด็ก แก้ไอ แก้เจ็บคอ