งานสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียน โรงเรียนวารินชำราบ สพม. เขต 29

บัวบก รหัส 7-34190-001-070

ชื่ออังกฤษ Tiger Herbal
ชื่อวิทยาศาสตร์ Centella asiatica Urban
วงศ์ UMBELLIFERAE   

รูปลักษณะ ไม้ล้มลุก อายุหลายปี เลื้อยแผ่ไปตามพื้นดิน ชอบที่ชื้นแฉะ แตกรากฝอยตามข้อ ไหลที่แผ่ไปจะงอกใบจากข้อ ชูขึ้น 3-5 ใบ ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปไต เส้นผ่าศูนย์กลาง 2-5 ซม. ขอบใบหยัก ก้านใบยาว ดอกช่อ ออกที่ซอกใบ ขนาดเล็ก 2-3 ดอก กลีบดอกสีม่วง ผลแห้ง แตกได้
ประโยชน์ที่ร่างกายจะได้รับ
คุณค่าทางอาหาร มีวิตามินเอสูงมาก ช่วยบำรุงสายตา
และมีสารแคลเซียม มากเช่นกัน
นอกจากนั้นยังมีวิตามินบี 1 สูงกว่าผักหลายๆชนิด
คุณค่าทางยา แก้ช้ำใน ทำให้หายฟกช้ำได้ดี แก้ร้อนในกระหายน้ำ ลดอาการปวดศีรษะข้างเดียว
บำรุงสมองบำรุงหัวใจ แก้อ่อนเพลีย เมื่อล้าได้ดี แก้ความดันโลหิตสูง ถ้าดื่มทุกวันเพียง 1 สัปดาห์
ความดันโลหิตที่สูงจะลดลง นอกจากนั้นยังมีฤทธิ์ทำลายเซลมะเร็งลดการอักเสบและรักษาแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้ ช่วยการ
ไหลเวียนของโลหิต ทำให้เลือดแข็งตัวเร็วช่วยขับปัสสาวะ

สรรพคุณทางวิชาการทางการแพทย์ที่น่าสนใจ
1. มีสารต้านอนุมูลอิสสระ และมีสารต้านมะเร็ง 
2. สามารถรักษาโรดกระเพาะได้ โดยสามารถลดขนาดของแผลในกระเพาะอาหารหนูได้อย่างมีนัยสำคัญ บอกถึงศักยภาพที่อาจจะทดลองนำมาใช้ในคนได้
3. ลดความเครียด   ( Anxiolytic ) โดยมีงานวิจัยที่เชื่อถือได้ ในคน (  double-blind, placebo-controlled trial ) 
   





4. มีคุณประโยชน์ในผู้ป่วยเบาหวาน โดยเพิ่ม การไหลเวียนของเส้นเลือดฝอย การแลกเปลี่ยนออกซิเจนต่อเนื้อเยื่อ ทำให้ลดความเสี่ยง ของการบวม เส้นประสาทเสื่อม เหน็บชา อ่อนแรง ในเบาหวาน
5. เพิ่มการไหลเวียนของเส้นเลือดฝอย การแลกเปลี่ยนออกซิเจนต่อเนื้อเยื่อ ทำให้ลดควาเมเสี่ยง ของการบวม ในผู้สูงอายุ ผู้ที่มีแรงดันในเส้นเลือดดำสูง หรือโรคเลือดคั่งขาบวมในผู้ที่เดินทางนานๆ ในรถหรือเครื่องบิน   
6. อาจลดความเสี่ยงของ โรคริดสีดวง และ เส้นเลือดขอดที่ขา  บำรุงสมอง  มีงานวิจัยแต่ยังเป็นในระดับสัตว์ทดลองว่าทำให้มีความคิดอ่านและโรคอัลไซเมอดีขึ้นได้ 
ข้อห้ามและข้อควรระวัง
ไม่ควรรับประทานในเด็ก สตรีมีครรภ์ และคนที่เป็นโรคตับ เช่น ตับอักเสบที่มีเอนไซม์ตับสูง หรือตัวเหลือง หรือตับ
สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา
ใบสด - ใช้เป็นยาภายนอกรักษาแผลเปื่อย แผลไฟไหม้น้ำร้อนลวก โดยใช้ใบสด 1 กำมือ ล้างให้สะอาด ตำละเอียด คั้นเอาน้ำทาบริเวณแผลบ่อย ๆ ใช้กากพอกด้วยก็ได้ แผลจะสนิทและเกิดแผลเป็นชนิดนูน (keloid) น้อยลง สารที่ออกฤทธิ์คือ กรด madecassic, กรด asiatic และ asiaticoside ซึ่งช่วยสมานแผลและเร่งการสร้างเนื้อเยื่อ ระงับการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรีย ที่ทำให้เกิดหนองและลดการอักเสบ   

ข่า รหัส 7-34190-001-069
ชื่อวิทยาศาสตร์   Alpinia galanga Swartz   
วงศ์      ZINGIBERACEAE   
ชื่ออื่นๆ      กฏุกกโรหิณี (Ka-tuk-ka-ro-hi-ni)
ถิ่นกำเนิด   อินเดีย  พม่า  ไทย  มาเลเซีย  สิงคโปร์  บอร์เนียว  อินโดนีเซีย  ฟิลิปปินส์

รูปลักษณะ   ไม้ล้มลุก  ลำต้นเป็นก้านกลมแข็ง  ใบสีเขียวแข็งหนา  มีดอกจากกอขึ้นไปเป็นช่อใหญ่สี   ขาวประสีม่วงแดง  ลูกกลมขนาดลูกหว้า  ลงหัวเป็นปล้องๆ  แง่งยาว  มีสีขาวอวบ

สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา
เหง้าอ่อนและแก่    – ใช้ทานเป็นยาขับลม  แก้ท้องขึ้น ท้องเฟ้อ
                        – ทาภายนอกแก้โรคกลากเกลื้อน
สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา
เหง้าสด - ตำผสมกับเหล้าโรง ใช้ทารักษาโรคผิวหนังที่เกิดจากเชื้อรา เช่น กลาก เกลื้อน สารที่ออกฤทธิ์คือน้ำมันหอมระเหย และ เหง้าอ่อน - ต้มเอาน้ำดื่ม บรรเทาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ และขับลม ข่าไม่มีฤทธิ์ก่อกลายพันธุ์และไม่เป็นพิษ

กระแตไต่ไม้ รหัส 7-34190-001-068   
ชื่อพื้นเมือง : กระแตไต่ไม้ (ภาคกลาง), กระปรอก (จันทบุรี), กระปรอกว่าว (ประจวบคีรีขันธ์, ปราจีนบุรี), กูดขาฮอก เช้าวะนะ พุดองแคะ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน), เดาน์กาโละ (มลายู-ปัตตานี), ใบหูช้าง สไบนาง (กาญจนบุรี), สะโมง (ส่วย-สุรินทร์), หัวว่าว (ประจวบคีรีขันธ์)

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Drynaria quercifolia (L.) J. Sm.

ชื่อวงศ์ : POLYPODIACEAE

ลักษณะ : เฟิร์นอิงอาศัย เหง้าทอดยาว มีเกล็ดสีน้ำตาลเข้ม เกล็ดแคบ ใบเดี่ยว มีรูปร่างและหน้าที่ต่างกัน 2 แบบ ใบไม่สร้างอับสปอร์เป็นรูปไข่ ปลายแหลม โคนมน ขอบหยักเว้ามนตื้นๆ เข้าหาเส้นกลางใบทั้ง 2 ด้าน ไม่มีก้านใบ ใบสร้างอับสปอร์รูปคล้ายใบประกอบแบบขนนก ขอบหยักเว้าลึกเข้าหาเส้นกลางใบทั้ง 2 ด้าน แต่ละหยักลึกเกือบถึงเส้นกลางใบ เส้นใบเป็นร่างแห กลุ่มอับสปอร์รูปกลมหรือรูปไข่ เรียงตัวค่อนข้างมีระเบียบ 2 ข้างของเส้นใบที่แบ่งกลางแต่ละแฉก

ประโยชน์ : ในมาเลเซียใช้เป็นสมุนไพรบดพอกแก้บวม
นิยมปลูกเป็นไม้ประดับ

ยางนา รหัส 7-34190-001-067

ชื่อวิทยาศาสตร์ :  Dipterocarpus alatus วงศ์ :  Dipterocapaceae

ชื่อสามัญ :  Yang

ชื่ออื่น :  กาตีล (เขมร-ปราจีนบุรี); ขะยาง (ชาวบน-นครราชสีมา); จ้อง (กะเหรี่ยง); จะเตียล (เขมร); ชันนา, ยางตัง (ชุมพร); ทองหลัก (ละว้า); ยาง, ยางขาว, ยางนา, ยางแม่น้ำ, ยางหยวก (ทั่วไป); ยางกุง (เลย); ยางควาย (หนองคาย); ยางเนิน (จันทบุรี); ราลอย (ส่วย-สุรินทร์); ลอยด์ (โซ่-นครพนม)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :  ยางเป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่มีความสูงประมาณ 40 เมตร ลำต้นตรง เปลือกเรียบสีเทาปนขาว โคนต้นเป็นพูพอน เรือนยอดเป็นพุ่มกลม ทึบ ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกแบบสลับ รูปไข่แกมรูปหอก กว้าง 8-15 ซม. ยาว 20-35 ซม. ปลายแหลม โคนใบมน เนื้อใบหนา ดอกสีชมพู ออกดอกเป็นช่อสั้นๆ ตามซอกใบและปลายกิ่ง กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกันเป็น รูปถ้วย และมีครีบตามยาว 5 ครีบ ปลายแยกเป็น 5 แฉก มีกลีบ 5 กลีบ ปลายกลีบบิดเบี้ยวแบบกังหัน เกสรตัวผู้ จำนวนมาก ผล รูปทรงกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง 2.5-3 ซม. มีครีบยาว 5 ครีบ มีปีกยาว 2 ปีก สั้น 3 ปีก ปีกยาวมี เส้นตามยาว 3 เส้น เกิดตามป่าดงดิบและป่าเบญจพรรณทั่วไป ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด
      ต้นยางนาขึ้นเป็นหมู่ในป่าดิบและตามที่ราบชุ่มชื้นใกล้แม่น้ำลำธารทั่วไป ที่สูงจากระดับน้ำทะเล 200 – 600 เมตร ออกดอกเดือนมีนาคม –พฤษภาคม  เป็นผล เมษายน – มิถุนายน  ขยายพันธุ์โดยเมล็ด
ประโยชน์ :  ยางเป็นไม้หวงห้าม นิยมนำมาใช้ในการก่อสร้าง คนอีสานใช้น้ำมันจากต้นยางทำขี้กะบอง (ขี้ใต้จุดไฟ) ในทางสมุนไพรน้ำมันจากต้น ใช้ใส่แผล แก้โรคเรื้อน หนองใน น้ำมันผสมกับชันใช้ทาไม้ เครื่องจักรสาน ยาเรือ และใช้เดินเครื่องยนต์แทนน้ำมันขี้โล้ ไม้แปรรูปใช้ทำฝาบ้านเรือน เครื่องเรือน เรือขุดและเรือขนาดย่อม แจว พาย กรรเชียง ใช้ทำไม้อัด

ปอหู รหัส 7-34190-001-066

ชื่อพฤกษศาสตร์ Trema orientalis (L.) Blum.

ชื่อวงศ์ ULMACEAE

ชื่อพื้นเมือง พังแหรใหญ่ (ยะลา), ตะกาย, ตายไม่ทันเฒ่า, ป้อหู, ปอแหก, ปอแฮก, พังแหร (เหนือ)

ชื่อภาษาอังกฤษ Peach Cedar

ไม้พุ่มลำต้นสูง1-3เมตรลำต้นดอกและใบมีขนค่อนข้างหยาบ
ใบเดี่ยวออกสลับกันขอบใบจักใบกว้าง2.5-5เซนติเมตรยาว
7.5-13.5เซนติเมตรโคนใบไม่เท่ากันก้านใบยาวประมาณ 1.5เซนติเมตรดอกสีขาวมี5กลีบขนาดเล็กมากช่อดอกออกเป็น กระจุกที่โคนก้านใบ
มีดอกในเดือนมิถุนายน-กันยายนผลกลม
เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ0.3เซนติเมตรเป็นพันธุ์ไม้เนื้อเบา

ส่วนที่ใช้      เปลือกต้น  แก่นหรือราก
สรรพคุณ      เปลือก  แก้ปากเปื่อย  แก่นและราก  เป็นยาเย็น  แก้ร้อนใน  กระหายน้ำ