การจักสาน (กระด้ง)

[พัชรินทร์ ลอดคำทุย]

เรื่อง...การจักสานผลิตภัณฑ์ไม้ไผ่ (กระด้ง) บ้านดอนชาด

https://kwanbb4.wordpress.com

http://15234parichat.blogspot.com/

https://sites.google.com/a/nadeewit.ac.th/kheruxng-caksan/kar-san-kradng

[พัชรินทร์ ลอดคำทุย]

บทที่ 3
วิธีการดำเนินงาน

 

วัสดุอุปการณ์

       1.มีดโต้ เอาไว้ตัดหรือผ่าไม้


2.เลื่อย เอาไว้ตัดไม้


3.ค้อนไม้ เอาไว้ตีทุบมีดเวลาผ่าไม้



4.  เหล็กในหรือเหล็กแหลมเอาไว้เจาะนำตอกหรือลวดมัด


5.ไม้ไผ่


6.เชือก เอาไว้มัดขอบปาก



7.ไฟแซ็ค



8.ค้อนตอกตะปู เอาไว้ทุบเวลาใส่ขอบ



9. ครีม ใช้สำหรับหนีบขอบกระด้ง



10. ตอกสั้นเอาไว้มัดขอบปากก่อนที่จะลงเชือก

ขั้นตอนการเตรียมไม้

1.ตัดไม้เป็นท่อน ๆ ยาวท่อนละ 2 ปล้อง ประมาณ 2 ท่อน
           ขั้นที่ 1

             ขั้นที่ 2


2.เมื่อได้ไม้มาแล้วตัดแบ่งเป็นส่วน ๆ แล้ว จะนำมาผ่าและจัก การผ่าจะผ่าจากปลายลงมาหาโคน และผ่าทะแยงให้เฉียดตาทั้ง ๒ ข้าง  การผ่านิยมผ่ากลางก่อนแล้วจึงผ่าซอยออกเป็นซี่ ๆ จะใช้มีดโต้และค้อนไม้ในการผ่า
      ขั้นที่ 1

        ขั้นที่ 2


3.เมื่อผ่าเสร็จแล้วนำไม้ที่ผ่าเป็นท่อนเล็กๆมา เพื่อที่จะทำการจักตอกและเหลา
      ขั้นที่ 1 ทำการจักตอก


      ขั้นที่ 2 เมื่อจักตอกเสร็จก็จะทำการเหลาเศษไม้เล็กๆออก


4.เมื่อจักตอกเสร็จแล้วก็จะได้ ดังรูป

ขั้นตอนการจักสาน

1.นำตอกที่ได้มาสานเป็นลายสอง วิธีการสานคือข้ามสองยกสอง สานต่อไปเรื่อยๆจนกว่าจะได้ตามขนาดที่ตัวเองต้องการ




2. เมื่อจักสานเสร็จแล้วก็จะได้เป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าดังรูป

การขึ้นขอบ

1.นำไม้ไผ่ยาวประมาณ 2 เมตร 50   มาตัดเป็นท่อนเล็กๆ 2 ท่อน และนำมาเหลาให้บางๆ ตามรูป


2.นำไม้ที่เหลาเสร็จมาขดให้เป็นวงกลม  2 วง คือวงในกับวงนอก ดังรูป


3.นำแผ่นกระด้งที่จักสานเสร็จไปแช่น้ำ


4. เมื่อแช่น้ำเสร็จแล้วนำแผ่นกระด้งที่จักสานมาวางลงตรงกลางขดไม้ที่เป็นวงกลม 2 วงคือเอาไม้วงกลมไว้ข้างบนและเอาไม้วงกลมไว้ข้างล่างให้แผ่นกระด้งที่จักสานอยู่ตรงกลาง


5. นำไม้ไผ่มาวางทาบตรงกลางเพื่อที่จะให้ไม้วงกลมสองวงปะกลบกัน เล้วใช้ค้อนตีเพื่อที่จะให้แผ่นกระด้งเข้าทรง


6.จากนั้นนำครีมมาหนีบขอบกระด้ง แล้วใช้เหล็กแหลมเจาะบริเวณตรงขอบเพื่อที่จะสอดตอกสั้น

   
มัดตอกสั้นอ้อมขอบกระด้งไปเรื่อยๆ จนเสร็จ ดังรูป


7.เมื่อมัดตอกเสร็จแล้ว จากนั้นก็จะแกะตอกออกแล้วใช้เชือกมัดอ้อมขอบกระด้ง


  8.มัดเชือกอ้อมขอบกระด้งไปเรื่อยๆจนเสร็จเป็นที่เรียบร้อย ดังรูป