งานสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียน โรงเรียนวารินชำราบ สพม. เขต 29

มะไฟ รหัส 7-34190-001- 333 

ชื่อทางพฤกษศาสตร์และชื่อพื้นเมือง Botanical  name  :       Baccaurea  ramiflora  Lour.Common  name  :      มะไฟ  Mafai  (General) ; ส้มไฟ  Somfai  (Peninsular) ;   กัมกัง  Hamkang (Phetchbum)
Family :  EUPHORBIACEAE

ลักษณะใบ     เป็นใบเดี่ยว  เรียงสลับกัน  รูปรีแกมหอก  โคนใบสอบ  ขอบใบเรียบ  หรือ  หยักตื้น ๆ ปลายใบเรียวแหลม  กว้าง 5-8  เซนติเมตร  ยาว
10-22  เซนติเมตร  เส้นแขนงของใบมี  5-8  คู่  ด้านล่างนูน  เนื้อใบค่อนข้างเกลี้ยงก้านใบยาว 5-7.5  เซนติเมตร

ลักษณะดอก    ออกดอกเป็นช่อ  กลีบรองดอกมี  4-5  กลีบ  ขนาดไม่เท่ากัน  เกสรตัวผู้มี  4-8  อัน  ดอกเพศเมียออกเป็น
ช่อยาวมาก  มีใบประดับขนาดเล็กอยู่ที่โคนก้านดอก  กลีบรองดอกยาวประมาณ  1.2  เซนติเมตร  รังไข่ไม่มีขน  ดอกเพศเมียมีกลีบดอกชั้นนอกร่วงหล่นได้ง่ายอยู่เป็นอิสระ  4-5  กลีบ  รังไข่  2-5  ช่อง  ปลายดอกเกสรเพศเมีย 2-5  อัน  มีขนาดเล็กมาก

ลักษณะผล     ค่อนข้างกลมหรือรี  เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ  1-1.5  เซนติเมตร  ผิวสีเหลืองถึงแดง  ผิวเกลี้ยง  1-4  เมล็ด  เนื้อหุ้มเมล็ดสีขาวขุ่น  รสเปรี้ยวออกหวาน  ผลมีส่วนนุ่ม ๆ ภายในไม่แตกหรือเป็นแบบขนแห้ง  แตกเมื่อแก่ส่วนใหญ่มี่  3  ช่อง  เป็นแคบซูลรูปค่อนข้างกลม  มีเมล็ดจำนวนเล็กน้อยหรือเมล็ดเดียว  มีเนื้อห่อหุ้มเมล็ด   
เป็นผลไม้ที่นิยมรับประทานผลสด  มีรสชาติหวานเย็น  อร่อยอมเปรี้ยวนิด ๆ มีกลิ่นหอม  มีการนำผลไปใช้ในการปรุงอาหารจำพวก สตูว์  ดอง  หรือนำไปหมักเพื่อผลิตไวน์  และช่วยเพิ่มน้ำตาลและวิตามินซีให้แก่ร่างกาย

-   เนื้อไม้ให้ประโยชน์ก่อสร้างบ้านเรือน  ต่อเรือ  และทำเฟอร์นิเจอร์  เช่นเดียวกับไม้ชนิดอื่น ๆ
   
สรรพคุณทางยา
-  ใบ      ใช้ในการบรรเทาอาการของไข้หวัด  แก้ไอ  รักษาโรคมาลาเรีย  และยังช่วยในการขับปัสสาวะอีกด้วย
-  ผล      ช่วยย่อยอาหาร  ละลายเสมหะ  รักษาอาการท้องอืดท้องเฟ้อ  อาหารไม่ย่อย
- เมล็ด   ใช้บรรเทาอาการแก้ปวดท้อง
-  ราก     นำไปต้มกับสมุนไพรอื่น ๆ ดื่มแก้ท้องร่วง  หลังคลอดบุตร  เผาไฟกินเป็นยาถอนพิษ  ดับร้อนพิษ  ทาแก้บวมอักเสบ
-  ต้น     เปลือกทำยาทาภายนอก  และแก้โรคผิวหนังบางชนิด

ย่านางแดง รหัส 7-34190-001- 331 

ชื่ออื่น เครือขยัน ขยัน สยาน ขยาน

ชื่อวิทยาศาสตร์ Bauhinia strychnifolia Craib

วงศ์ CAESALPINIACEAE

ชื่อสามัญ -

แหล่งที่พบ พบทุกภาคของประเทศ

ประเภทไม้ ไม้เถาเลื้อย

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

ต้น
-ไม้เถาเลื้อยค่อนข้างแข็งขนาดใหญ่มีเหง้าหัวใต้ดิน เถายาวประมาณ 4-10 เมตร สีน้ำตาลเกลี้ยงพาดตามต้นไม้อื่น กิ่งแขนงแยกออกจากง่ามใบสลับกันไปเป็นระเบียบตามปลายกิ่งแขนง มีมือม้วนเป็นคู่ๆ ตรงข้ามกันสำหรับเกาะยึด

ใบ
-ใบเดี่ยวออกเรียงสลับมีหูใบเล็กๆ 1 คู่ๆ ใบรูปขอบขนานหรือรูปไข่มนรี ขนาดกว้าง 3-6 ซม. ยาว 6-12 ซม. โคนใบหยักเว้าเล็กน้อย ปลายใบสอบแคบหรือแหลม ผิวใบเกลี้ยงและเป็นมันสีเขียว เส้นแขนงใบสีแดงคล้ำ ใบยอดอ่อนสีออกแดง

ดอก
-ออกเป็นช่อยาวเรียวตามปลายกิ่ง ดอกเป็นหลอดกลวงโค้งเล็กน้อย ปลายบานห้อยลงคล้ายกับดอกประทัดจีนมีจำนวนมากช่อหนึ่งยาว 50-100 ซม. ดอกยาว 2.5 ซม. ดอกลู่มาทางโคนช่อแผ่ออก 2 ข้างของก้านช่อกลีบรองกลีบดอกสีแดง โคนกลีบเชื่อมติดกันเป็นกรวยปลายแยกเป็นแฉกแหลมๆ 5 แฉก กลีบดอกสีแดงคล้ำมี 5 กลีบ มีขนประปรายไม่ขยายบานออกมีเกสรตัวผู้ 5 อัน ก้านดอกยาวประมาณ 0.5 ซม.

ผล เป็นฝักแบนๆ มีขนสีน้ำตาลนุ่มคล้ายฝักฝาง สีเขียวอ่อน

สรรพคุณ ใบ      
-ขม ใช้เข้ายาเขียว ทำยาพอก        ราก     แก้ไข้
เถาย่านางแดง มีสรรพคุณ ดับพิษร้อน ถอนพิษไข้ แก้พิษทั้งปวง พิษเบื่อเมา ถอนพิษผิดสำแดง แก้ไขพิษ ไข้กาฬ ไข้หัว ไข้เซื่องซึม ไข้สุกใส สำแดง ไข้ป่าเรื้อรัง ไขทับระดู ไข้กลับไข้ซ้ำ บำรุงหัวใจ แก้โรคหัวใจบวม บำรุงธาตุ แก้ท้องผูกไม่ถ่าย
      คนไทยชนบท ใช้เถาย่านางแดงพกติดตัวเวลาเดินทาง เมื่อจะใช้ก็ฝนกับน้ำ หรือน้ำข้าวดื่ม แก้ไข ไข้พิษต่างๆ แก้อาหารเป็นพิษถูกยาเบื่อ ยาสั่ง ฯลฯ. จะช่วยทำให้หายจากอาการเจ็บปวด และถอนพิษได้ทันที จึงเป็นสมุนไพรที่ช่วยขับพิษออกจากร่างกายได้ดีมาก เมื่อทานเป็นประจำ จึงสามารถช่วยขับพิษต่างๆที่ได้รับจากอาหาร อากาศ สิ่งแวดล้อม ฯลฯ.ได้ดี

ชื่อวิทยาศาสตร์: Sauropus androgynus (Linn.) Merr
วงศ์ EUPHORBIACEAE
ชื่อสามัญ       ผักหวานบ้าน; ผักหวาน (ทั่วไป); ก้านตง , จ๊าผักหวาน (ภาคเหนือ); โถหลุ่ยกะนีเด๊าะ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน); นานาเซียม (มาเลเซีย สตูล); ผักหวานใต้ใบ (สตูล); มะยมป่า (ประจวบคีรีขันธ์)

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์และเกษตร      เป็นไม้พุ่มสูง 1 – 2 เมตร ใบเดี่ยวเรียงสลับ รูปขอบขนานแกมรูปไข่ (ovate-oblong) กว้าง 2.3 – 3.0 เซ็นติเมตร ยาว 6.3 – 7.9 เซนติเมตร ก้านใบยาว 0.2 – 0.3 เซนติเมตร หน้าใบสีเขียวเข้ม หลังใบสีเขียวอ่อนออกนวล ขอบใบเรียบ (entire) ออกดอกเป็นกระจุกตามซอกใบ ดอกเพศเมียกลีบเลี้ยงสีแดงอมส้ม หรือแดงแกมเหลือง ช่อดอกยาว 1.2 – 1.6 เซนติเมตร ผลกลมแป้น ฉ่ำน้ำคล้ายผลมะยม แต่ผิวเป็นพูตื้นกว่า สีเขียวตองอ่อนถึงขาว ขนาดผลมีเส้นผ่าศูนย์กลาง 12.5 – 14.5 มิลลิเมตร ดอกและผลอยู่ใต้ใบ เมล็ดสีดำ ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด ออกดอกช่วงเดือนเมษายนถึงเดือนมิถุนายน
แหล่งที่พบและเก็บรวบรวมพันธุ์ พบในพื้นที่ร่มเงา สวนป่า อำเภอท่าฉาง จังหวัดสุราษฎร์ธานี (SN 376)
การใช้ประโยชน์    อาหารสัตว์ ใบใช้ปรุงอาหาร สมุนไพร ใบและต้นรสหวานเย็น ใช้น้ำยางหยอดตาแก้อักเสบ รักษาแผลในจมูก รากรสเย็น แก้ไข้ถอนพิษไข้ รักษาคางทูม ใบปรุงเป็นยาเขียวแก้ไข้ (วุฒิ; 2540) ชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยง มูเซอ ใช้ใบ ทั้งต้น ต้มน้ำอาบ เคี้ยวกินแก้ปวดเมื่อร่างกาย เป็นยาบำรุงสุขภาพสำหรับสตรีหลังคลอด สารสกัดใบและลำต้นด้วยแอลกอฮอล์มีฤทธิ์ยับยั้งเอ็นไซม์ HIV – 1 reverse transcriptase เล็กน้อย ใบมีสาร papaverine กินมากจะทำให้เกิดอาการเวียนศรีษะและท้องผูก (วงศ์สถิตย์ และคณะ, 2539)
คุณค่าทางอาหาร                                                             ผักหวานบ้าน มีคุณค่าทางโภชนาการมากมายมีสารอาหารหลายชนิด ที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย ได้แก่โปรตีน คาร์โบไฮเดรต ไขมัน และแร่ธาตุที่มีประโยชน์ ต่อร่างกาย โดยเฉพาะวิตามินซี มีเบต้า-แคโรทีน สารต้านมะเร็งเป็นตัวนำ ตามด้วยแคลเซียม ฟอสฟอรัสเพื่อกระดูกแข็งแรง ต่อด้วยแมกนีเซียมช่วยในการยืดหดของกล้ามเนื้อผักหวานบ้าน สามารถประกอบอาหารได้หลายอย่าง แต่บางคนไม่ชอบเพราะมันหมินเขียวเล็กน้อย เช่น ผักหวานผัดน้ำมันหอย ผัดไฟแดง แกงเลียง แกงส้ม แกงจืด ชุบแป้งทอด ก๋วยเตี๋ยวผักหวาน ยำผักหวาน หรือแม้แต่ลวกกินกับน้ำพริก
สรรพคุณทางสมุนไพรผักหวานบ้าน ช่วยในการยืดหดของกล้ามเนื้อ ช่วยให้กระดูกและฟันแข็งแรง ป้องกันโรคภูมิแพ้จากมลพิษทางอากาศ ร่างกายขับถ่ายได้ดี รากใช้แก้คางทูม คอพอก แผลฝี ใบใช้ตำ แก้แผลฝี ดอกใช้ขับโลหิต                                                                                              ประโยชน์ที่ได้รับจากผักหวานบ้าน ทั้งคุณค่าทางอาหารและทางสมุนไพรแล้ว ก็ยังช่วยให้ร่างกายได้รับวิตามินจากผัก และแถมยังเป็นผักปลอดสารพิษ

ชื่อวิทยาศาสตร์ Pterocarpus septentrionalis Donn. Smith
วงศ์    CAESALPINIACEAE
ชื่อสามัญ  Monkey Flower Tree
ประดู่แดงเป็นไม้ต้น  ผลัดใบ สูง 10-20 เมตร เรือนยอดแผ่กว้าง กิ่งลู่ลง  เปลือกสีน้ำตาลอ่อน 
ใบ เรียงเวียนสลับ ใบประกอบแบบขนนก ปลายคู่เรียงสลับ กิ่งขนาดใหญ่ที่สุด แผ่นใบรูปหอก ขอบเรียบ ผิวเกลี้ยงทั้งสองด้าน สีเขียว  ใบย่อย 3-5 ใบ รูปใบหอก รูปไข่รี กว้าง 2 ซม. ยาว 6 ซม. ดอกช่อ ออกเป็นช่อตามกิ่งเป็นกระจุก 3-5 ช่อ กลีบเลี้ยงสีแดง  ดอกสีแดงเข้ม     ผล เป็นฝักแบน รูปขอบขนานโค้งเล็กน้อย  เมล็ดแบน  มี 1-2 เมล็ด ออกดอกเดือน มกราคม- กุมภาพันธุ์  การขยายพันธุ์  เพาะเมล็ด
  ประโยชน์ เป็นไม้ประดับ
ถิ่นกำเนิด  กัวเตมาลา

เดหลี รหัส 7-34190-001- 370 
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Spathiphyllum sp.
ชื่อวงศ์ :   ARACEAE
ชื่อสามัญ : -
ชื่อพื้นเมือง : เดหลีดอกขาว เดหลีใบเล็ก หน้าวัวไทย  เจ็ดทิวา
ชนิดพืช [Plant Type] : ไม้พุ่ม
ลักษณะทั่วไป (Characteristic) : ไม้พุ่มขนาดเล็ก มีเหง้าใต้ดิน แตกกอ ทุกส่วนมีน้ำยางใส
ใบ (Foliage) : ใบเดี่ยว เรียงเวียนสลับ  รูปรีแกมรูปขอบขนาน ยาว 25-30 เซนติเมตร  ปลายใบแหลม โคนใบสอบ ขอบใบเป็นคลื่นเล็กน้อย ผิวใบด้านบนสีเขียวเข้มเป็นมันและเป็นร่องตามแนวเส้นใบชัดเจน
ก้านใบยาว กาบใบมีปีก
ดอก (Flower) : สีขาวบางพันธุ์มีกลิ่นหอม ออกเป็นช่อแบบช่อเชิงลดที่ปลายกิ่ง   มีจานรองดอกสีขาวรูปไข่ โค้งงอเล็กน้อย กว้าง 4-5 เซนติเมตร ยาว 18-21 เซนติเมตร ปลายเรียวแหลมด้านหลังอาจมีสีเขียวปนบ้าง
ปลีดอกยาว 5-6 เซนติเมตร ดอกย่อยมีขนาดเล็กมีกลีบดอก 6 กลีบ โคนกลีบดอกเชื่อมติดกัน
ผล (Fruit) : ผลสดมีเนื้อ มีเมล็ดจำนวนมาก
การใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) : ดอกมีกลิ่นหอมเย็น มีหลายชนิดและหลายพันธุ์ ปลูกในกระถางหรือลงแปลงในที่ร่ม ริมน้ำตก ลำธาร สระว่ายน้ำ

กัลปพฤกษ์ รหัส 7-34190-001- 369
ชื่อวิทยาศาสตร์ Cassia bakeriana Craib
ชื่อวงศ์  CAESALPINIACEAE
ชื่อสามัญ  Wishing Tree , Pink Cassia
ชื่ออื่น กานล์
ไม้ต้น ขนาดเล็กถึงขนาดกลาง ผลัดใบ สูง 5 - 15 เมตร เรือนยอดทรงกลม หรือรูปร่ม แผ่กว้าง แตกกิ่งในระดับต่ำ
เปลือก เรียบสีเทา กิ่งอ่อน ใบอ่อน และช่อดอก มีขนนุ่ม 
ใบใบประกอบรูปขนนกเรียงสลับ มีใบย่อย 5 - 8 คู่ แผ่นใบรูป ไข่แกมรูปขอบขนาน หรือรูปขอบขนานแกมรูปใบหอก กว้าง 1.5 - 3.5 ซม.
ยาว 6 - 9 ซม. ปลายใบมน โคนใบเบี้ยว 
ดอก เริ่มบานสีชมพู เมื่อใกล้โรยเปลี่ยนเป็นสีขาว ออกเป็นช่อ ยาว 5 - 12 ซม.ตามง่ามใบและ กิ่งก้าน   
ผล เป็นฝักรูปทรงกระบอก ยาว 30 - 50 ซม. เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 2 - 2.5 ซม.
นิเวศวิทยา  ขึ้นในป่าเบญจพรรณแล้งทางภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคตะวันออก   บางครั้งพบขึ้น อยู่บนภูเขาหินปูนบนพื้นที่สูงจากระดับน้ำทะเล 300 - 1,000 เมตร
ประโยชน์ เนื้อไม้และเปลือกมีสารฝาดใช้ฟอกหนัง
เนื้อในฝักเป็นยาระบายอ่อน ๆ ไม้เป็นไม้มงคล ปลูกประดับ

ซุ้มกระต่ายด่าง รหัส 7-34190-001- 368
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Ophiopogon jaburan (Kunth) Lodd.
ชื่อวงศ์ :   CONVALLARIACEAE
ชื่อสามัญ : Variegated mondo grass
ชื่อพื้นเมือง : เศรษฐีไซ่ง่อน
ลักษณะทั่วไป (Characteristic) :  ไม้คลุมดิน  ลำต้นเป็นเหง้าอยู่ใต้ดิน   ก้านใบแผ่ออกเป็นกาบโอบหุ้มลำต้น
แบบสลับโดยรอบ
ใบ (Foliage) :  ใบเดี่ยว   เรียงเวียนสลับแน่น   ใบรูปแถบ กว้าง 0.5- 1 เซนติเมตร ยาว 15- 35 เซนติเมตร ปลายใบแหลม   โคนใบสอบ ขอบใบเรียบ ผิวใบด้านบนสีเขียวเส้นกลางใบ และเส้นใบเป็นร่องเล็กน้อย สีขาว
หม่น  ขอบใบเป็นเส้นสีขาว ผิวใบด้านล่าง เส้นกลางใบและเส้นใบนูนมีสีเขียวสลับกับแผ่นใบที่มีสีขาวชัดเจน
ดอก (Flower) : สีขาว ออกเป็นช่อแบบช่อกระจะจากกอ ก้านช่อดอกแบน ชูตั้งขึ้นส่วนปลายโค้งลงเล็กน้อย ยาวประมาณ 30 เซนติเมตร ช่อละ 6-20 ดอก
ผล (Fruit) : ผลสดแบบมีเนื้อ รูปขอบขนาน สีฟ้าอมม่วง มีเมล็ดจำนวนมาก
การใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) : ปลูกคลุมดินประดับแปลงสวนหย่อม ปลูกเป็นไม้กระถางแขวนได้ เลี้ยงง่ายเหมาะสมในการจัดสวนทั่วไป ปลูกริมทะเลได้

ชาฮกเกี้ยน รหัส 7-34190-001- 367
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Carmona retusa (Vahl) Masam.
ชื่อวงศ์ : BORAGINACEAE
ชื่อสามัญ : -
ชื่อพื้นเมือง : ชาดัดใบมัน ข่อยจีน ชาญวน ชา ชาญี่ปุ่น
ลักษณะทั่วไป (Characteristic) : ไม้พุ่มขนาดเล็ก ลำต้นแตกกิ่งก้านจำนวนมากเป็นพุ่มแน่นทึบ
ใบ (Foliage) : ใบเดี่ยว เรียงสลับ มักออกเป็นกระจุกสั้นๆ ตามกิ่ง รูปไข่กลับแคบ กว้าง 0.5-2 เซนติเมตร ยาว1-4 เซนติเมตร ปลายแยกเป็นพูแหลมมักเป็นติ่งหนามอ่อน โคนใบรูปลิ่ม  ขอบใบหยักผิวใบด้านบนสีเขียวเข้มเป็นมันค่อนข้างหนาด้านหลังใบสีเขียวอ่อน
ดอก (Flower) :   สีขาว ออกเป็นช่อแบบช่อกระจุกตามซอกใบ มีดอกย่อย 2-5 ดอก กลีบเลี้ยง 5 กลีบ รูปแถบ
สีเขียวอ่อน  ด้านนอกมีขนยาวประปราย โคนกลีบดอกเชื่อมติดกันเล็กน้อยเป็นรูปกรวย ปลายแยกเป็น 5 แฉก
ดอกบานเต็มที่กว้าง 0.8 มิลลิเมตร
ผล (Fruit) : ผลสด รูปกลมขนาด 6 มิลลิเมตร สีส้มแดง มี 4 เมล็ด
การใช้งานด้านภูมิทัศน์ (Landscape Used) : ปลูกเป็นแปลง ทำเป็นแนวรั้ว ตัดแต่งทำไม้ดัด บอนไซได้ ปลูกริม
ทางเดิน ริมน้ำตก ลำธาร ริมทะเล ทนน้ำท่วมชัง

ไผ่ฟิลิปปิน รหัส 7-34190-001- 366
ชื่อวิทยาศาสตร์: Dracaena surculosa Lindl.
ชื่อวงศ์: DRACAENACEAE
ชื่อสามัญ: Blgian Evergreen
ถิ่นกำเนิด: อยู่ในคองโก
ลักษณะวิสัย: ไม้พุ่ม
ลักษณะทั่วไป:  เป็นพันธ์ไม้พุ่มขนาดเล็ก  เจริญเติบโตกันเป็นกอ แตกกิ่งก้านสาขาตรงส่วนโคนของต้น  ลักษณะของต้นจะกลมและตรง  จะแตกใบตรงส่วนยอดของลำต้น  ครั้งละ 2-3 ใบ  ลักษณะของใบเป็นรูปไข่  ปลายใบแหลม  โคนใบสอบ  พื้นใบเป็นสีเขียวเข้ม  และจะมีจุดสีขาวอมเหลือง  หรือสีเหลืองเล็ก ๆ ประกระจายอยู่ทั่วไปของใบ  มีก้านใบที่สั้น
การกระจายพันธุ์: เป็นไม้ที่ชอบอยู่แสงแดดรำไร  ถ้าปลูกไว้ในห้องก็มีแสงสว่างเพียงพอ  และนำออกมารับแสงแดดเป็นบางครั้ง  ขึ้นได้ดีในดินร่วนซุย  มีการระบายน้ำได้ดี  และจะต้องการน้ำมาก  ความชื้นปานกลาง
การขยายพันธุ์: โดยการแยกหน่อ  และปักชำ
ประโยชน์:ปลูกเป็นไม้ประดับสวยงาม